Bayram günü veri yorumlamak

Bugün bayramın ikinci günüydü ve kendime göre evde dinleniyordum. Taa ki Metropoll Nisan ayı verilerini açıklayıncaya kadar. Metropoll Nisan ayı verilerini açıkladığı gibi veriler sosyal medyada da paylaşılmaya başladı ve Nisan ayı verilerini madde madde elimden geldiğince sizler için yorumladım. Bakalım Metropoll verileri neler söylüyor?

Meclis Seçimlerinden Başlayalım

Artık çok da önemli olmayan meclis seçimleriyle başlayalım. Araştırmaları yorumlamanın kısmen sıkıcı yönü partilerin oy oranlarında çok büyük bir oynama olmaması. Ama iki parti hariç. İki partide ciddi kıpırdanmalar var.

AK Parti kararsızlar dağıtılmadan yüzde 25 kararsızlar dağıtıldıktan sonra yüzde 32 oranında oy alıyor. Bu oldukça iyi bir oy oranı. AKP’nin bu haliyle yüzde 32 oy alıyor oluşu altılı masaya gönderilen en güçlü mesaj. Altılı masanın kimi aday göstermesi gerektiği konusunda en yüksek işaret.

Peki CHP? CHP’nin oy oranında artış olmadığı gibi kısmen düşüş var. Kararsızlar dağıtılmadan yüzde 17.6 kararsızlar dağıtıldıktan sonra yüzde 22.4 alıyor. Buna benzer anketlerde yüzde 2 yanılma payı var. Yanılma payını da eklersek CHP’nin oy oranı yüzde 24 oluyor. Neden düşük oy oranına sahip olduğunu İYİ Parti oy oranı içinde bulabilirsiniz.

İYİ Partinin oy oranı kararsızlar dağıtılmadan yüzde 14.6 kararsızlar dağıtıldıktan sonra 18.6 oy oranına sahip. İYİ Parti merkeze doğru koşarsa, daha liberal bir parti ve merkez sağ parti rolünü üstlenirse oy patlaması yaşayacak ve ilk etapta yüzde 20’yi zorlayacak. Daha sonraki aşamada kararsızları çok daha güçlü bir şekilde kendine çekerek oy oranını yüzde 20’nin de üzerine çıkaracak. İYİ Parti’de operasyon sonrası önemli akademisyenleri ön plana çıkararak ekonomi çalıştayları yaparak halkla kısmen paylaştıktan sonra İYİ Parti’nin oy oranı yüzde 18.6’ya kadar yükseldi. İYİ Parti yoluna bu şekilde devam ettiği takdirde oy oranının üzerine yüzde 1 veya 1.5 -2’ye kadar yükseldiğini görebilirsiniz.

Peki, bu oy oranı nereden geliyor? Benim tahminime göre CHP’nin aldığı ödünç merkez sağ oyları İYİ Parti’ye gidiyor. İYİ Parti’nin kazancı kararsızlardan değil, büyük oranda CHP’deki merkez sağ oylarını aldığını tahmin ediyorum. Sadece tahmin! Önümde yapılmış bir saha çalışması yok. İYİ Parti ilk etapta muhalefet cephesindeki ödünç oylarını geri alıyor. Bir sonraki aşamada kararsızlardan daha fazla oy almaya bakacak. Bu  2 puan İYİ Parti’nin mutlaka kararsızlardan da kazandığı oran vardır, hatta belki yarı yarıyadır.  Ama CHP’den giden oy nereye gidiyor diye sorarsanız İYİ Parti’ye gidiyor diyebilirim. Tıpkı MHP’den kaçan oyların AKP’ye gitmesi veya AKP’den kaçan oyların büyük bir kısmının kararsızlara katılırken bir kısmının MHP’ye gitmesi gibi.

HDP Ne Yapıyor?

HDP kısmen de olsa oylarını artırmaya devam ediyor. Kararsızlar dağıtıldıktan sonra HDP’nin oy oranı yüzde 12.3 olarak bulunmuş. Kararsızlar dağıtılmadan oy oranı 9.7. HDP’nin oy oranının yükselmesinin nedeni HDP’ye yönelik kapatma davası, Demirtaş’ın uzun süre cezaevinde tutuluyor olması, Kürt kimliğine yönelik saldırıların tamamının üst üste gelmesi, sınır ötesi harekatlar yapılması nedeniyle  HDP’nin oy oranının arttığı görülüyor. Yüzde 12.5 çok büyük bir oy oranı. Nadir görülen bir oy oranı. HDP daha önce yüzde 13’leri zorlamıştı. Bunun anlamı AKP HDP’yi kapatırsa çok dramatik bir kırılma oluşturacak. Kürtler bu dramatik kırılmayla çok daha yüksek bir motivasyonla Erdoğan karşıtı cepheye oy vermeye devam edecek.

MHP’nin Kendisine Sorması Gereken Sorular

MHP’nin oy oranı kararsızlar dağıtıldıktan sonra oy oranı yüzde 7.3. HDP nerdeyse MHP’nin iki katına çıkmış durumda. Burada MHP tabanının çıkartması gereken bir ders var. Ülkenin tamamı Türk’ken milliyetçilik yaparak nasıl oluyor da MHP yüzde 7.3’de kalıyor sorusunu kendisine sorması gerekiyor.

DEVA Partisi’nin oy oranı kararsızlar dağıtıldıktan sonra yüzde 2.0 görünüyor. Saadet Partisi  yüzde 1.4, Yeniden Refah Partisi artık yüzde 1’lerin üzerinde görülmeye başlanan bir parti. Oy oranı yüzde 1.3.

Zafer Partisi’nin oy oranı artık ölçülmeye başlamış. Son çıkışlarından sonra yüzde 0.6 olarak ölçülmüş. Bu inanılmaz bir oy oranı ve inanılmaz bir başarı. Göçmen karşıtlığı, anti söylem ve toplumsal yaraları dillendirerek yürümeye çalışan bir parti için oldukça yüksek bir oran. Zafer Partisi bu düzlemde giderse karşılığının olduğunu ve oylarını kısmen artırmaya devam edebileceğini görebiliriz. Gelecek Partisi ve Zafer Partisi aynı orana sahip.

Bu araştırmadan çıkarılacak sonuç ne derseniz;

Öncelikle, yeni bir merkez sağ kuruluyor. Bunu birtakım sapmalardan sonra Meral Akşener liderliğinde koşar adım yapan İYİ Parti var. İYİ Parti inanılmaz bir başarıya doğru koşuyor. Merkez sağ o kadar güçlü bir şekilde kuruluyor ki sarayın motivasyonuyla sahaya inip Meral Akşener’e rakip olma hayali kuran Tansu Çiller tekrar kabuğuna çekildi, planlarını askıya alarak sokağa bile inmeme kararı verdi.

İkinci önemli sonuç HDP’nin yükselişi. Bu mağduriyetin Kürt tabanında ne kadar keskin bir kılıç olduğu sonuçlardan da görülüyor. Yapılan hamleler sonucunda HDP’nin etrafında kenetlenmiş bir kitle var. Seçimlere direkt etkileyen çok önemli bir aktör olarak partileri kapatılsa da açık kalsa da Kürt seçmeninden veya HDP seçmeninden uzun süre bahsedeceğiz. 

Filmin En Önemli Kısmı Cumhurbaşkanı Adayı

Filmin en önemli kısmı cumhurbaşkanlığı adayı. Cumhurbaşkanı adayı kim olursa ne kadar oy alıyor? Metropoll’ün çalıştığı konulardan biri Selahattin Demirtaş aday olursa, ilk tura üç adayla gidilirse Erdoğan, Demirtaş ve altılı masanın adayı olursa hangi tablo çıkıyor?

HDP aday gösterirse ve Selahattin Demirtaş aday olursa şunu net bir şekilde söylemek gerekir ki ilk turda bir başkan çıkma olasılığı yüzde 0. Rakamla ve yazıyla sıfır. İlk turda başkan çıkmayacak. Eğer üç adayla seçime gidilirse cumhurbaşkanlığı seçimleri ilk defa ikinci tura kalacak.

Cumhurbaşkanlığı Simülasyonları ve Mansur Yavaş Faktörü  

Mansur Yavaş, Erdoğan ve Demirtaş’la seçime gidilirse ilk turda Mansur Yavaş yüzde 44 oy alıyor. Eğer HDP sandığa giderse, şu anda Millet İttifakı’nın potansiyel olarak oy oranı ilk turda tek başına cumhurbaşkanlığı seçimini kazanmaya yetmiyor.

Bu olabilir mi? Olabilir. Erdoğan yüzde 34.3’te kalıyor. Uzun zamandır yazdığım bir dağılım var. Erdoğan’ın görünen oy oranı maksimum 40’lara doğru geliyor. Potansiyel olarak muhalefetin oy oranı da yüzde 55- 60 arasında görünüyor. Mansur Yavaş ve Selahattin Demirtaş gibi çok güçlü iki aday var. Erdoğan yüzde 34.3 Mansur Yavaş yüzde 44 Demirtaş yüzde 13.3 alıyor. İlk turdan başkan çıkmıyor. Yavaş ve Erdoğan ikinci tura kalıyor.

Bir diğer simülasyona göre Millet İttifakı Demirtaş ve Erdoğan’ın rol oynadığı seçimlerde eğer Ekrem İmamoğlu’nu aday gösterirse Mansur Yavaş’ın yüzde 44 aldığı seçimde İmamoğlu yüzde 36 alabiliyor. Erdoğan’ın bir puan gerisine düşüyor, seçim ikinci tura kalıyor. Demirtaş’ın oy oranı yüzde 13.8’e çıkıyor. İlk turda seçilen olmamakla birlikte HDP aday gösterirse Erdoğan İmamoğlu’nun bir puan önünde görünüyor.

Liderler Erdoğan’ın Karşısına Çıkarsa Ne Oluyor?

Cumhurbaşkanı adayı Meral Akşener olursa; Erdoğan’ın aldığı oy oranı yüzde 38 Akşener İmamoğlu’ndan da iki puan aşağı, yüzde 34’e düşüyor, Demirtaş’ın oy oranı yüzde 16.3’e yükseliyor. Demirtaş’ın en yüksek oy oranına ulaştığı simülasyon bu. İlk turda seçim yok. Akşener ve Erdoğan ikinci tura kalıyor.

Cumhurbaşkanı adı Kemal Kılıçdaroğlu olursa; Kılıçdaroğlu aday olduğunda Demirtaş da aday olursa muhalefet en kötü oy oranını bu simülasyondan çıkarıyor. Kılıçdaroğlu’nun Erdoğan karşısında alabildiği oy oranı yüzde 30, Erdoğan’ın oy oranı yüzde 40 ve Demirtaş’ın oy oranı 15.2. İkinci tura Kılıçdaroğlu ve Erdoğan ikinci tura kalıyor.

Ya İkinci Turlar?

İmamoğlu yüzde 49.7’ye çıkıyor Erdoğan yüzde 40’ta kalıyor. Kararsız ve protest oyların oranı yüzde 10. Burada çok keskin bir viraj var. Evet, ikinci tura kalırsa, İmamoğlu Erdoğan karşısında zor da olsa seçilebiliyor.  Neden? HDP seçmenin çok ciddi bir kısmı  İmamoğlu’na yükleniyor ama tamamı değil. HDP seçmeninin tamamı İmamoğlu’na oy vermiyor en az yüzde 5’lik bir fire var. “İmamoğlu aday olursa ben sandığa gitmem” diyen bir kitle var. İmamoğlu HDP’lilerin yüzde 82’sinin oyunu alırken MHP’lilerin yüzde 8.3’ünün oyunu alabiliyor.

İkinci turda Akşener ve Erdoğan simülasyonunda Akşener 43.8 Erdoğan yüzde 41.9 alıyor. Kararsız ve protest oylarda patlama oluyor. Kararsız oylar yüzde 13.7. Akşener ancak burun farkıyla yarışı kazanabiliyor. Arada oy farkı yüzde 2

Kılıçdaroğlu ve Erdoğan ikinci tura kaldığında Kılıçdaroğlu yüzde 43.3 Erdoğan’ın oy oranı yüzde 42.5. Aşağı yukarı aynı oy oranını alıyor. Aradaki oy puanı yüzde 1’in altında. Kararsızlar ve protest oylar yine patlıyor.

Mansur Yavaş ve Erdoğan ??

Mansur Yavaş ve Ekrem İmamoğlu hemen hemen aynı oranlarda çıkıyorlardı. Geçen dönemde o kadar güçlü bir Mansur Yavaş fotoğrafı oluşmuş ki! İkinci turda çok açık ara Erdoğan’ı darmadağın ederek seçimi Mansur Yavaş kazanıyor. Erdoğan’ın alabildiği oy oranı yüzde 36.5 Mansur Yavaş’ın oy oranı yüzde 53.9 yani 54. Erdoğan’dan neredeyse yüzde 50 daha fazla oy oranına sahip anlamına geliyor.  Bu oran çalarak kapatılabilecek bir rakam değil. Sandıklarla veya mühürsüz zarflarla oynayarak kapatılabilecek bir oy oranı değil.

Burada yüzde 9 kararsız seçmen var. Mansur Yavaş  HDP’lilerin yüzde 73.2’sinin oyunu alırken MHP’lilerin yüzde 23’ünün oyunu alabiliyor. Bu oran İmamoğlu’nda yüzde 8’di.

“HDP’liler Mansur Yavaş’a oy vermez” tezi yanlış. Demirtaş “Erdoğan karşısındaki adayın yanında durmamız gerekiyor” diye iki tweet atsa yüzde 55 – 56’lara kadar çıkabilir.

Risk Haritası Ne Diyor?

Mansur Yavaş kelimenin tam anlamıyla maçı sürklase ediyor. Metropoll seçmenin psikolojisini ölçmek için “Erdoğan aday olsa seçimi kazanır mı” diye sormuş. Seçmenin yüzde 46.3’ü kazanır yüzde 48. 6’sı kazanamaz demiş. Burada dramatik bir nokta var. Muhalefetteki yüzde 5’lik bir kitle “Bu adam ne yapar eder seçimi alır” diyor. Muhalefetin bu kitlenin moralini yükseltmesi gerekiyor.

Muhalefet “Bu maç bitmiştir, biz doğru adayı göstereceğiz ve seçimi kazanamayacak” diyebilmeli.  Metropoll’ün sorduğu sorulardan biri de “Erdoğan’a mı yoksa rakibine mi oy verirsiniz” sorusu. Bu çok önemli bir soru. Rakibi belli değil, Erdoğan’a mı rakibine mi?

“Ne olursa olsun Erdoğan’a oy veririm” diyenlerin oranı yüzde 31. Oran değişmiyor. Erdoğan, Mansur Yavaş karşısında yüzde 36 oy alırken bu soruda da oy oranı yüzde 31. Erdoğan’ın karşısına doğru bir aday çıkarsa, Erdoğan yüzde 30 -35 bandından çıkamıyor.

“Erdoğan’ın rakibine oy veririm” diyenlerin oranı yüzde 32. “Rakibine bakarak oy vereceğim” diyenlerin oranı yüzde 33.

Eyyy altılı masa! İki belediye başkanından başka aday gösterme ihtimalin yok gibi görünüyor. Mansur Yavaş bu durumda çok ağır bir top karşımızda duruyor.

Evet, bundan sonra Erdoğan’ın Mansur Yavaş’a yönelik yapacağı hamleleri izlemeye başlayacağız.