Kendinizden biraz bahsedebilir misiniz?

Ben üniversite eğitimimi İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesinde tamamladım. Üniversiteyi
bitirdiğim yılda çocuk asistanlığı eğitimime Zeynep Kamil Devlet Hastanesi’nde başladım. 20 ay orada
çalıştıktan sonra Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesi’ne geçtim ve çocuk asistanlığı eğitimimi
orada tamamladım. 2 yıl orada uzman olarak çalıştıktan sonra çocuk kardiyoloji eğitimime başladım.
Toplam 11 yıla yakın süredir Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesi’nde çalıştıktan sonra Nisan 2010
tarihinde çocuk kardiyoloji yan dal eğitimimi tamamlayarak mecburi hizmet kurasıyla Derince Eğitim
ve Araştırma Hastanesi’ne atandım. Temmuz 2010 tarihinden beri hastanemizde çalışmaktayım.

Doğumsal kalp hastalığı nasıl oluşur?

Doğumsal kalp hastalığı, anne karnındaki bebeğin gelişimi sırasında ortaya çıkan anomalidir. Oluşan
kalp anomalilerinin çoğunda neden bilinmemektedir. Hamilelik döneminde kullanılan bazı ilaçlar,
alkol, uyuşturucu, röntgen ışınına maruz kalma, akraba evliliği, annenin şeker hastası (diabetik) olması
bebekte kalp anomalisi oluşma riskini artırmaktadır.

Çocuklarda görülen kalp hastalıkları nasıl teşhis edilir? Teşhis için gerekli tetkikler nelerdir?

Doğumsal kalp hastalıklarının tanısı için fizik inceleme, parmak ucundan oksijen satürasyonunu
ölçme, elektrokardiogram, telekardiyografi ve ekokardiyografi gibi tetkikler gereklidir. Bazı kalp
anomalilerinin ayrıntılı incelemesinde ileri tetkik olarak kalp kateterizasyonu da gerekmektedir.

Çocuk ve bebeklerde kalp hastalığının belirtileri nelerdir?

Doğumsal kalp hastalıkları morarmanın eşlik ettiği siyanotik ve morarmanın eşlik etmediği siyanotik
olmayan kalp hastalıkları olarak 2 gruba ayrılır.

Siyanotik olmayan grupta bebekler sık nefes alır ve beslenirken çabuk yorulurlar. Kilo alımları normal
yaşıtlarına göre daha az olabilir. Sık sık alt solunum yolu enfeksiyonu geçirirler.

Siyanotik olan grupta daima parmak uçlarında ve ağız çevresinde morarma eşlik eder. Morarma
bazen yanlışlıkla bebeğin esmerliğine yorumlanabilir. Bu açıdan dikkat etmek gerekir. Ayrıca siyanotik
gruptaki bazı kalp anomalilerinde siyanozu olmayan grupta saydığım klinik belirtilerin bazıları da eşlik
edebilir.

Doğumsal kalp hastalıklarını anne ve baba fark edebilir mi?

Evet. Bebeklerin hızlı nefes alıp vermesi, ağız ve parmak uçlarının sürekli mor olması, yaşıtlarına göre
kilo alımlarının az olması, siyanotik kalp hastalıklarının bazılarında huzursuzluk ve ağlama sonrasında
kendinden geçme hali dediğimiz bebeğin veya çocuğun halsizleşmesi gibi bulgular anne ve babayı
uyarması açısından önemli noktalardır. Bu bulgulardan en önemlikleri hızlı nefes alıp verme, ağız ve
parmak uçlarının sürekli mor olmasıdır. Huzursuzluk ve ağlama nöbetleri sonrası kendinden geçme
katılma nöbetleriyle karıştırılmamalıdır. Katılma nöbetleri olan çocuklar ağladıklarında dudakları
morarır. Siyanotik doğumsal kalp hastalıklarında ise çocukların elleri ve dudakları sürekli mordur.

Doğumsal kalp hastalıkları önlenebilir mi?

Doğumsal kalp hastalığı oluşumunda çeşitli faktörler etkili olduğu için bunu önlemek mümkün
olmamaktadır. Buna rağmen doğumsal kalp hastalığı riskini artıran bazı ilaçların, alkol ve
uyuşturucunun kullanılmaması, röntgen ışınına maruz kalınmaması, akraba evliliği yapılmaması ve
diabeti olan annelerde iyi şeker kontrolü ile bu risk en aza indirilebilinir.

Doğumsal kalp hastalıkları anne karnında teşhis edilebilir mi?

Evet. 16. ve 20. haftada yapılan fetal kalp ultrasonu ile tanı konulabilir.

Doğumsal kalp hastalıklarının görülme oranı nedir?

Doğumsal kalp hastalıklarının görülme sıklığı binde 5-8 oranında değişmektedir. Bu da yaklaşık her
100 canlı doğumda 1’e denk gelmektedir.

Yeni doğan bebeklerde kalp ameliyatı yapılabilir mi?

Evet. Halk arasında damarların kalpten ters çıkması diye bilinen büyük arter transpozisyonunda, total
pulmoner venöz dönüş anomalisinde, duktus oluyla dolaşımın sağlandığı akciğer damarı yokluğunda,
kalpten tek büyük damarın çıkmasıyla karekterize trunkus arteriozusta, kalp kateterizasyonu ile
başarılı olunamayan ağır pulmoner kapak darlığı, ağır aort kapağı darlığı ve ağır aort koarktasyonu
gibi birçok kalp anomalisine erken dönemde kalp ameliyatı yapılmaktadır.

Doğumsal kalp hastalıkları, büyüme ve gelişmeyi nasıl etkiler?

Morarmanın eşlik etmediği kalp anomalilerinin bazılarında kilo alımı yeterli olmaz. Yaşıtlarına göre
iyi kilo almayan bu bebekler beslenirken erken yorulur ve yeterli besini alamazlar. Morarmanın
eşlik ettiği grupta ise kilo alımı yeterli olmasına rağmen düşük oksijen satürasyonu nedeniyle bazı
çocuklarda beyin gelişimi etkilenmekte ve zeka seviyesi yaşıtlarına göre düşüklük göstermektedir.

Annelere önerileriniz nelerdir?

Anneler, çocuklarını iyi gözlemlesinler. Bebekleri hızlı nefes alıp veriyorsa, beslenme sırasında
nefes nefese kalıp yeterli miktarda ememiyorsa, tırnaklarında ve ağız çevresinde morarma oluyorsa
bir çocuk hekimine veya çocuk kardiyoloji uzmanına acilen başvurmasını öneririm. Çünkü ciddi
kalp hastalıklarında erken tanı ve tedavi hastanın hayatta kalma oranını artırmaktadır. Ayrıca
erken teşhisin siyanotik kalp hastalıklarından olan büyük arter transpozisyonunda hastaya
yapılacak ameliyat tipinin belirlenmesinde önemli faktör olduğunu eklemek isterim. Bu hastalara
erken dönemde teşhis konulursa hastaların kalbi normal sağlıklı kişilerdeki gibi anatomik yapıya
dönüştürülebilmektedir. Bu da hastaların ilerde karşılaşacak sorunları en aza indirmektedir.