Atatürk zamanında da 6 çocuğu geçene ödül veriliyordu. Ali Tezel yazdı...
Başbakan Erdoğan'ın 3 çocuk isteğinin ardından hazırlığı süren çocuk teşviklerinin dünyada çarpıcı örnekleri var. İlk Avustralya'da başlayan bebek yapana nakit bonus, sonra diğer ülkelere yayıldı. Singapur, 12 bin dolarla en yüksek nakit yardımı verirken, Kanada 8 bin dolarla ikinci sırada yer alıyor
Kadınların istihdama daha fazla katılması için çalışan kadının doğum izninin 16 haftadan 24 haftaya çıkarılması, 2012 Aralık ayında Üreme Sağlığı ve Çocuk İstismarı Kanun Tasarısı’na girmişti. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın 3’ten fazla çocuk isteğinin ardından hazırlanan düzenleme daha TBMM’ye ulaşmadı ama gündemdeki yerini koruyor. Üstelik analık izninin artırılması, 2010 yılından beri AB parlamenterleri tarafından tüm AB ülkelerine tavsiye ediliyor. Ancak işverenlerin kadın istihdamından kaçınacakları gerekçesiyle başta Hollanda olmak üzere birçok ülke buna karşı çıkıyor.
AVUSTRALYA’DA BAŞLADI
Bebek dünyaya getiren ebeveynlere bonus uygulaması ilk kez 1912 yılında Avustralya’da başlatıldı. Hükümet yetkilisi Andrew Fisher, çocuk başına 5 sterlin ödeme yapılacağını, medeni duruma da bakılmayacağını açıklamıştı. Kadın, doğum sırasında ölürse bonusu kocaları da alabilecekti. Fakat bu uygulamayı yerli halka değil sadece Avrupa kökenli annelere uyguladılar. Amacını da Meclis kürsüsünden, “Ülkenin beyaz Avustralyalılarını çoğaltmak” olarak açıkladılar. Avustralya’da halen aynı uygulama devam ediyor. Bebek bonusu olarak 2007 yılında çocuk başına alınacak tutar 4.133 dolar iken, bonus (nakit hediye) 2012 yılında 5.437 dolara ulaşmıştır. Çocuk doğduğunda 12 bin dolar nakit yardım verilen Singapur'da iki çocuk sahibi orta gelirli bir aileye, yıllık toplam 166 bin dolara karşılık gelen nakit ödeme ve vergi teşvikleri ile kreş bakımı ve vergi indirimi yapılıyor. Ayrıca Singapur'da üçüncü ve sonraki çocuklar için de yıllık 8.000 dolara yakın nakit ödeme ve 20 bin dolarlık vergi indirimleri var. Bonus, Kanada'da ise ikinci dünya savaşından sonra nüfusu artırmak için başlatıldı. İlk yıllarında, 16 yaşın altındaki çocukların velileri için 8 dolar aylık ödemeyle başladı. 1988 yılında 8.000 dolara ulaştı. Çek Cumhuriyeti'nde rakam 670 dolar, adı da bebek ikramiyesidir. Litvanya’da bu tutar 550 dolardır.
ATATÜRK'ÜN ZAMANINDA 6 ÇOCUĞU GEÇENE ÖDÜL VERİLİYORDU
Dünyada yıllardır uygulanan nüfusu artırmaya yönelik çocuk yardımları Türkiye’de de Cumhuriyetin kuruluş yıllarında devreye girmişti. Bu yıllarda savaşlar sebebiyle eriyen nüfusu bir an önce çoğaltabilmek için, nüfusu artırma politikaları başlatılmıştı. Doğum kontrolü araçlarının ithali ve satışı yasaklanmış, 6 ya da daha çok çocuk sahibi olan kadınlara altın veya nakit para ödülü verilmeye başlanmıştı. Kürtaj yasaklanmış ve suç olarak tanımlanmıştı.
KONYA’DA SU İNDİRİMLİ
Nakit destek, günümüzde Türkiye’de uygulanmasa da halen bazı belediyelerin çeşitli yardımları söz konusu. Son dönemde de bazı belediyeler bonus vermeye başladı. Örneğin Konya Seydişehir’e bağlı Gevrekli Belediyesi, ailedeki çocuk sayısına göre suyu daha ucuza veriyor. Belediye 3 çocuktan sonraki her çocuk için su fiyatını yüzde 10 ucuzlattı.