COVİD-19 aşısı ile ilgili endişelerim var

            Aşılar partiler halinde gelmeye başladı. Dağıtımla ilgili açıklamalar da yapıldı. Öncelikle sağlık elemanlarına, sonra 65+ yaşlılara vs. deniliyor. Belki yöntem doğru. Ancak inanamıyor ve güvenemiyorum doğru uygulayacaklarına.

Grip aşısında yaşadığım

            Çünkü yaşadığım bir grip aşısı saçmalığı var. E-Nabız programına önceki aylarda girdiğimde grip aşısı için sıramız gelmediği, geldiğinde bildirileceği yazıyordu. Bu ay içinde sıranın geldiği ve aile hekimine başvurup, reçetemi almam bildirildi.

            Bende aile hekimime gittim reçetemi yazdı. İlacı eczanelerden alacağımı ve istenirse aile hekimliğinde iğne olabileceğimi söyledi.

            Bende iyi organize olmuşlar diye düşünerek ilk eczaneye gittim. Reçeteyi verince ilaç yok yanıtı alınca o eczanede bittiğini düşündüm. Ardından 7 – 8 eczaneye sordum. Hiçbirinde aşı yok. İnanın hiç şaşırmadım. Çünkü farklı bir durum olursa şaşırırdım. Reçeteyi yırtıp çöpe attım.

            Grip aşısında bile böylesi beceriksizlik bir uygulama yapan yönetimin, çok önemli ve kapsamlı covid-19 aşısında nasıl doğru bir iş yapar endişeliyim yanılıyor muyum acaba?

Faiz artışı ne kadar doğru?

            Biliyorsunuz bu hükümet ısrarla faiz artışına karşı durmuştur. Hatta faiz artışı isteyenleri “vatan haini” ilan etmişlerdi.

            Bakıyoruz son iki ay içinde faizler %7 arttı beklentilerin üzerinde artışlar. Bu kararı alanlar şimdi vatan haini mi? Eğer zamanında bu operasyonların önü kesilmeseydi 128 milyar dolarda hiç olmayacaktı. Bu 128 milyar dolar kimlere gitti. Döviz kurlarını durdurmak adına boşu boşuna gitti bu paralar. Faizin arttırılması gereken zaman 128 milyarı harcamadan önce olmalıydı. 128 milyar dolara karşı, döviz kurları düştü mü? Hayır. Dolar 8,57’ye kadar yükseldi. Şimdi yükselen bu doları baskılandırmak için üst üste %5 ve %2 olmak üzere %7 faiz arttırıldı. Dolar 7.60’lara kadar geriledi. İyi de gelin bundan sonra bu operasyonun sonuçlarına bakalım.

            Özel sektör bilançoları bir felaket yabancı kaynak oranları ortalama %80’lerde. Yani şirketler kredilerle dönüyor. Covid nedeniyle iç piyasa zaten daralmış durumda. Bu kredi borçları nasıl ödenecek? Üstelik yeni kredilere ihtiyaç duyulduğunda nasıl kredi kullanacak? Döviz baskılandığında ihracat gelirleri de azalacak, çift taraflı darbe.

            Diğer taraftan kısa vade de kurlar faiz artışına bağlı düştü. Peki, durum sürdürülebilir mi? Bence hayır. Zira cari açık, bütçe açığı, merkez bankasının (-) rezervleri ve kısa vadeli dış borçlar ortadayken orta ve uzun vadede kurları bu seviyede tutmak mümkün görünmüyor. O nedenle kurlar tekrar yükselecektir kanaatindeyim. O zamanda mı faiz arttırarak kurları baskılayacağız. Bu sarmal ne zamana kadar.

            Bu durumdan kurtulmanın iki yolu var.

            Birincisi borçlanmak. Tabi borç verecek birileri bulunursa. Bulunsa da başka ülkeler %1 – 2 ile borçlanırken biz %7 ile borçlanıyoruz. Bu da tam bir bataklık.

            İkincisi yatırımcı yabancı kaynakları ülkeye çekebilmek. En güvenilir yol. Ancak bunun için öncelikle güven veren bir ülke olmamız gerekiyor. Bakınız geçen hafta içinde ünlü iktisatçı Doğan Acemoğlu yaptığı bir açıklama “Türkiye’nin en önemli sorununun içten geldiğini, dış yaptırımların etkisinin daha az olduğunu” söyledi.

            Doğru bir tespit. 2008 yılına kadar ekonomi ile ilgili 500 karar alınırken, sonraki yıllarda 4 bin karar alınmış. Sürekli tek kişinin kararı özel kararlar alarak ekonomiyi yürütürseniz, kimseye güven veremezsiniz. %7’lerde borçlanmak zorunda kalırsınız.

            Son olarak faizin haram olduğu söylenen ülkemiz ile diğer ülkelerde uygulanan Merkez Bankası faiz oranlarına bakalım.

            Türkiye            %17

            Rusya              %4,25

            Çin                   %4,35

            Brezilya           %2

            Romanya         %1,5

            ABD – Almanya ve Yunanistan           %0

            İsviçre             %-0,75

            Ekonomik durum ortada ama faizlerde şahlandığımız gerçek.