Doktora tezleri internette yayınlanmalıdır

Bilindiği üzere üniversitelerin ilgili bölümleri doktora tezlerini  bilgi noksanlığı olan veya daha geniş bilgilenmeyi gerektiren konulardan seçerler. Çünkü bir doktora tezinin en büyük özelliği bilinene katkı sağlama amacı taşımasıdır. Yani doktora konusunda bilinen bir futbol topu kadarsa doktora çalışması sonunda onun üstüne  bir mercimek tanesi kadar katkı diyelim. Bu olmuyorsa yapılan doktora değildir. Bana göre, eğer doktora tezinde ortaya konulan sonuç  topun içinde kalıyorsa ve bu tez kabul ediliyorsa  bu bilimsel rezalettir.

Bu durumda ilk tespit ne olmalıdır.? Doktora konusunda bilinenleri tespit etmek. Doktora konusunda önceden yapılmış araştırmalardan alınan sonuçları ortaya koymak ve bilgi açığını belirlemek. Bunu kim yapacak ? Doktora tezini belirleyen akademisyenler.

Böylece doktora tezinin bir bilgi açığını kapatması hedeflenecek. Tez bilinenin içinde kalmayacak. Amerika’nın yeniden keşfi olmayacak.

Size kendi konumdan örnek vereyim: Ben yıllarca orman  entomolojisi konusunda çalıştım. (Böceklerin yaşamı ile ilgilenen bilim koluna Entomoloji denilir.) Diyelim ki kişiye “X böceğinin Türkiye Ormanlarında yayılışı” konusunda doktora tezi verildi. Doktorayı yapacak kişi Türkiye’deki Orman Bölge Müdürlüklerini dolaşıyor, oralarda ormanlarda bu böceğin nerelerde olduğunu belirliyor. Bunları bilimsel anlatımla yazıyor. Buna doktora denilebilir mi? Bu ancak X böceği hakkında bilimsel bir rapor olabilir. Bilinene ne katmıştır? Hiçbir şey…Sadece bilinenleri toparlamıştır.

Peki.. Bu X böceği konusu bir doktora tezi olarak ortaya nasıl konulabilir? Tez, örneğin “X böceğinin yayılışını etkileyen faktörler” olabilir. Bundan sonrasında doktorayı yapacak olan kişi ön hazırlık yapacak: Öncelikle, şimdiye kadar hangi faktörler belirlenmiştir ve bunlar böceğin yayılışını nasıl etkilemektedir sorusunun cevabını bulacaktır. Bunun için yerli ve yabancı bilimsel yayınları irdeleyecek. Bunlardan edindiği bilgiler ile kendi bildiklerini ortaya koyacak. Bilmediklerini öğrenecek ve bilinmesi gerekenleri belirleyecek…

Bundan sonra örnek olarak verdiğim tez konusunda bilinen faktörlerden bilinmeyen faktörlere bilimsel anlamda yolculuk yapması gerekecek. Bunu nasıl yapacak? Edindiği ön bilgileri ve o güne kadar, verilen tez konusunda yaptığı çalışmalardan elde edilmiş ara sonuçları irdeleyecek, kendinde bilimsel şüpheler, böceğinin yayılışını etkileyebilecek unsurlar konusunda soru işaretleri oluşacak. Bu sorular oluşmuyorsa beklenen netice alınamaz. Çünkü bilimsel anlamda doktora, doktora yapanın, tez konusunda kafasında oluşan soruların karşılığı bulunmaya çalışılarak yapılır.

Soru işaretlerini ortadan kaldıran bir sonuca erişilmiş ve tez konusunda sebep - sonuç ilişkisi bazında şimdiye kadar hiç kimse tarafından belirlenmemiş bir bağlantı ortaya çıkmış ise kabul edilebilir  doktora söz konusudur.

Sonuçlanmış ve kabul edilmiş doktora tezleri internette yayınlanmalıdır. Bu yapılırsa bilimsel kalite artacaktır. Çünkü her konuda olduğu gibi,  irdeleyenlerin sayısında artış sorumlularda daha fazla dikkat gerektirecektir. Hem sonra, kimler hangi tezleri bitirip, bilim doktoru, sonra doçent, profesör olmuş, millet bilse fena mı olur? Bunda saklanacak ne olabilir? Ha cesaret…