Yüksek Yargının şehir dışına taşınması kararı baz istasyonları sorununa çözüm değil...

Elektirik Mühendisleri odası Kocaeli şubesi tarafından hazırlanan baz istasyonları ve kullanımı ile ilgili oda bünyesinde oluşturulan çalışma gurubunun hazırlamış olduğu çalışmayı basın ve kamuoyuyla paylaştılar.

Konuyla ilgili yapılan basın açıklaması şöyle:   

Baz istasyonlarının oluşturduğu elektromanyetik kirlilik ve insan sağlığına olası olumsuz etkileri açısından yarattığı tehlikede yeni bir dönemece girildi. Siyasal iktidarın ve düzenleyici kurumun kamu sağlığını koruyacak ve halkı ikna edecek ölçüde gerekli önlemleri almamış olması sorunu başka bir boyuta taşıdı. Yargının verdiği elektromanyetik kirlilik ve insan sağlığı üzerindeki tehdit karşısında baz istasyonlarının şehir dışına taşınması kararı, sorunu teknik olarak içinden çıkılmaz bir hale getirdi. Baz istasyonlarının denetim dışı, gizli-saklı olarak, kamunun onayı olmaksızın istenilen her yere kurulması halkın sağlığını tehlikeye atarken, yeni alınan kararla baz istasyonlarının şehir dışına taşınmasıyla da halk sağlığının güvence altına alınamayacağı ortadadır.

Kararla birlikte daha yüksek güçte ışıma yapan, dolayısıyla kuruldukları bölge için daha fazla tehlike içeren istasyonlar kurulacak. Uzaklık nedeniyle istenilen iletişim seviyesine ulaşılamayacak ve bu durum baz istasyon sayısını artırırken; cep telefonlarının da iletişimi gerçekleştirebilmek için daha tehlikeli bir düzeyde ışıma şiddetini yükseltmelerine yol açacak. Ne yazık ki telekomünikasyon sektörünün piyasa ve kar öncelikli yapılara teslim edilmiş olması nedeniyle bilimsel ve teknik anlamda gerekli işbirliği ortamı yaratılamamış, kamu yararı öncelikli düzenlemeler yapılamamış, yurttaşların kaygıları giderilememiştir. Yeni ve daha tehlikeli sorunlar yaratmadan baz istasyonları konusunda kamu yararı temelli acil çözümler üretilmesi gerekmektedir. En başta ortak baz istasyonu kullanımı zorunluluğu getirilmeli, gereksiz telefon kullanımını özendirici kampanyaların yapılması önlenmelidir.

Elektrik Mühendisleri Odası Elektromanyetik Alanlar ve Etkileri Çalışma Grubunun konuya ilişkin ayrıntılı çalışmasını değerlendirmenize böyle.

Baz İstasyonları ve Elektromanyetik Kirlilik

Cep telefonları (GSM) ve 3. Nesil (3N) haberleşme sistemlerinin altyapısını oluşturan baz istasyonlarının halk sağlığına etkileri son yıllarda oldukça önemli bir tartışma konusu olarak süregelmektedir. Dünya Sağlık Örgütü bu konuda "Interphone" adlı kapsamlı bir çalışmayı yürütse de sonuçlarının açıklanması ötelenmiş olup; uzun erimde insan sağlığı üzerindeki etkileri belirsizliğini korumaya devam edecek görünüyor. Bununla birlikte 3N iletişim sistemlerinin devreye girmesiyle beraber işletmeciler yeni altyapı çalışmaları yürütmekte ve kurulan yeni baz istasyonları konuyu güncel ve sıcak tutmaktadır. Ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu‘nun "Uzun zaman diliminde insan sağlığına zarar vereceği, insanların psikolojik yapısında tedirginlik ve ümitsizlik yarattığı, bu nedenle baz istasyonların şehir dışına çıkarılması" kararı veren yerel mahkeme kararını onaması, soruna yeni bir boyut kazandırmış durumdadır.

GSM ve 3N haberleşme sistemleri hücresel yapıda sistemlerdir ve temel kurgu kullanıcıların küçük bölgelere hizmet veren baz istasyonları ile sağlanan iletişim altyapısına cep telefonları ile erişebilmeleri üzerinedir. Burada altyapı sağlayan baz istasyonları öncelikle kapsama alanını genişletmek, nüfus yoğunluğu bulunan bölgelerde ise yetersiz kapasiteye ek yapmak amacıyla kurulmaktadır.

Şehir Dışına Taşınmada 3 Temel Sakınca Baz istasyonlarının şehir dışında konumlandırılmasında ise temel olarak üç sakınca bulunmaktadır. Birincisi hücresel altyapı sağlayan düşük güçte baz istasyonları yerine çok daha yüksek güçte ışıma yapacak istasyonlar kullanılmak durumunda kalınacaktır ki bu da yakındaki diğer yerleşimler için daha yüksek risk anlamına gelebilecektir.

İkinci ve daha önemli sorun ise şehir dışına ne kadar çok istasyon kurulursa kurulsun şehrin merkezi (ve istasyonlara doğal olarak uzak) bölgelerinde kapasite hiçbir zaman yeterli seviyeye ulaştırılamayacaktır.

Ancak en önemli ve üçüncü sorun cep telefonlarının "otomatik kazanç kontrollü" sistem (Telefonlarımız iletişimi sürdürürken işaret seviyesi yüksek olduğu zaman ışıma şiddetini düşürmekte, işaret seviyesi düşünce ise yükseltmektedir) kullanıyor olmasından kaynaklanmaktadır. Şehir dışında kurulacak baz istasyonları, özellikle merkezi bölgelerde düşük işaret seviyesinde çalışacak telefonların çok daha yüksek seviyede ışımasına ve halk sağlığı açısından daha olumsuz etkilere neden olacaktır.

Bu nedenle baz istasyonlarının şehir dışına alınması hedeflenen amaçtan uzak hatta aksine olumsuz yönde etkilere sahip olabilecek bir karardır.

Kulanımda Önemli uyarılar şöyle:

Ortak Baz İstasyonu Kullanılmalı
Burada önemli olan nokta insan hayatını tehlikeye atmayacak şekilde, iletişim altyapısının kurulması amacı ile uygun noktaların belirlenmesi ve GSM şirketlerinin kendi aralarındaki işbirliği ile yine bu noktaları ortak kullanarak kirliliği en aza indirmeleridir. Bilgi Teknolojileri Kurumu (BTK) sorumluluğunu yerine getirerek işletmecilerin ortak dolaşım (roaming) çerçevesinde ortak baz istasyonları kullanmalarını zorlayacak tedbirler almalıdır.

Baz İstasyonlarına Doğru Yer Tespiti Yapılmalı
Yapılması gereken, bundan önce de eksikliği hissedilen standartların belirlenmesi ve denetimlerdir. Servis sağlayıcılar ve konuya müdahil kurumlar (meslek örgütleri, üniversitelerin ilgili bölümleri gibi) servis ağlarının yapılanmasında insan sağlığına zarar vermeyecek doğru noktaların belirlenmesi ve istasyonların bu noktalara taşınması için ortak çalışma içinde olmalıdırlar.

Gereksiz Kullanım Körüklenmemeli
Baz istasyonlarının kapasite olarak yetersiz kalmasının ardındaki temel etmen ise, yüksek kar beklentilerinin karşılanmasını temin etmek için tüketicilerin ölçüsüz/gereksiz kampanyalarla daha fazla kullanıma teşvik edilmeleri ve yeni nesil cihazların telefon işlevinin yanı sıra e-posta ve sosyal paylaşım vb. uygulamalar ile İnternet kullanımını vazgeçilmez hale getirmesidir. İşletmecilerin cep telefonu kullanımını körükleyen kampanyalardan vazgeçerek, sanal kapasite eksikliği yaratmaması böylece yeni baz istasyonlarına olan talebin azaltılması da önem kazanmaktadır.

Çocukları Koruyucu Önlemler Alınmalı
Özellikle çocukların ve gençlerin kablosuz telefon ve cep telefonu kullanımı mümkün olduğunca kısıtlanmalı ve telefon şirketlerinin onlara yönelik pazarlama yapmalarının önüne geçilmelidir. Konu ile ilgili reklam ve kampanyaların duyuru ve tanıtım biçimine ilişkin olarak Reklam Kurulu tarafından ilkeler belirlenmeli ve gerekli denetim yapılmalıdır. Ayrıca eğitim kurumlarında öğrenciler elektromanyetik alanlar ve etkileri konusunda bilgilendirilmelidir.

Kablolu Kulaklık Kullanın
Gün boyunca yanımızdan ayırmadığımız ve beynimize 1-2 cm mesafede kullandığımız cep telefonları, mikrodalga frekans bandında ışıma yapan enerji kaynakları olduğundan uzun süreli konuşmalardan kaçınmalı ve mutlaka kablolu kulaklık kullanılmalıdır.

Elektromanyetik alanların çevre ve halk sağlığına etkilerinin anlaşılabilmesi için, dünyadaki ve ülkemizdeki bağımsız çalışmalar izlenmeli, eksiklerin giderilmesi sağlanmalıdır. Bununla birlikte ticarileşme ve özelleştirme uygulamaları kamu yararının önüne geçirilmemeli ve mevcut yönetmelikler elde edilen bilgiler ışığında yeniden düzenlenmeli, bilimsel kanıtların eksikliği nedeniyle "ihtiyatlılık ilkesi" tam olarak uygulanmalıdır.

ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI
ELEKTROMANYETİK ALANLAR VE ETKİLERİ ÇALIŞMA GRUBU
Haziran 2012