Son dönemlerde sigarayı bırakmaya yardımcı olduğu iddiasıyla elektronik sigaranın kullanımı oldukça yaygınlaştı. E-sigaranın bağımlılık yapıcı bir tütün ürünü olduğunu, içerisinde kanserojen madde barındırdığını, ciddi sağlık problemlerine yol açtığını belirten uzmanlar uyarıyor: Elektronik sigara masum değil, zehir saçıyor!

Dünya Sağlık Örgütü dünyada önlenebilir ölüm ve hastalıkların nedeni olarak sigaranın ilk sırada olduğunu belirtiyor. Buna bağlı olarak tütün ürünlerinin kullanımını ve zararlarını azaltmak amacıyla çeşitli tedavi yöntemleri, ilaç ve ikame ürünler geliştiriliyor. Bu ilaç ve ürünlerin birçoğunun ekonomik çıkarlarla üretildiğini ve hiçbir tıbbi uzmanlık onayı olmadan piyasaya sürüldüğünü söyleyen uzmanlar, bunlardan birinin de e-sigara olduğunu belirtiyor.

Son dönemlerde sigarayı bırakmaya yardımcı olduğu iddiasıyla e-sigara kullanımı oldukça yaygınlaştı. E-sigara güvenli olmayan, kullanıcıya taşıyıcı bir sistem içinde nikotin sunan elektronik bir alet. E-sigaranın söylendiğinin aksine sigara bırakma ürünü değil, nargile, pipo, puro gibi bir tütün ürünü olduğunu belirten uzmanlar, bu ürünün tütün endüstrisi tarafından üretildiğinin altını çiziyor. Yeşilay Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Erkan Ceylan özellikle ürünü pazarlayan tütün endüstrisinin ana hedef kitlesinin gençler olduğunu ve gençler arasında da e-sigaranın çok süratli ve endişe verici şekilde yaygınlaştığını belirtti.

E-sigaranın kanserojen ve bağımlılık yapıcı maddeler içerdiğini söyleyen Ceylan, şu bilgileri verdi:

“Elektronik sigaralar solunum sistemi üzerine olumsuz etkileri olan kimyasal maddelerdir. Bu kimyasalları soluyan ikinci şahıslar sigara gibi pasif içici olmaktadırlar. Ayrıca e-sigara kullananların sigara ve diğer tütün ürünlerine geçişi daha kolay olmaktadır. İnternet ortamında sağlığı desteklediği yönünde reklamların yasaklanması, ünlülerin ürün hakkında reklam ve destek vermelerinin engellenmelidir.”

E-sigaradaki nikotin zehirliyor

Bilimsel çalışmalar ve deneyimlerin kullanıcıların e-sigarayla birlikte sigarayı da tükettiğini gösterdiğini belirten Ceylan, “Elektronik sigara ve sigaranın ikili kullanımı en sık e-sigara kullanım türüdür. Yani kişiler sigarayı bırakacağım diye e-sigaraya başlarken sonraki günlerde sigara ile e-sigarayı beraber kullanan bağımlılar haline gelmektedirler. E-sigara ve sigaranın birlikte kullanımında kişilerde, akciğer hastalıklarına ek olarak kalp-damar hastalıklarında artış gözlenebilmektedir. E-sigara, kullanan kişide bağımlılığa yol açmaktadır. Ayrıca kartuşlar nikotin sızıntısı yaparak cildin fazla nikotine maruz kalmasına ve hatta zehirlenmesine yol açmaktadır. Yanı sıra bu ürünler elektronik olduğu için kullanım aşamasında patlaması gibi olaylarla da çok sık karşılaşılıyor” açıklamasında bulundu. 

Kullanımının sürekli hale gelmesi için nikotin miktarı artırılıyor

E-sigara batarya, püskürteç ve nikotin içeren bir kartuş olmak üzere üç bölümden oluşuyor. Kartuş içindeki nikotin miktarı değişebiliyor. Ama üreticiler kullanımı sürekli hale getirmek için kartuş içindeki nikotin miktarını artırıyor. İçerisinde 100 mg’a kadar yüksek miktarlarda nikotine rastlanan ürünler zehirlenmeye yol açacak miktarda. Ayrıca kartuş içindeki sıvının deri ile temas etmesi özellikle çocuk, hamile, emziren kadınlar ve yaşlılar için ciddi bir tehlike. Dünya Sağlık Örgütü yüksek nikotin içeriğine sahip olsun olmasın tüm e-sigara kartuşlarının çocuklar ve riskli gruplardan uzak tutulması gerektiğini söylüyor. Yanı sıra tek bir kartuş 10-250 nefes arasında nikotin barındırıyor, bu da normal 5-30 adet sigaraya denk geliyor.

E-sigara yasak ama “serbest”!

E-sigaranın Türkiye’de üretimi ve ithali yasak. Ancak halen kaçak yollardan, bazı elektronik market ya da internet üzerinden gayri resmi şekilde ruhsatsız temin edilebiliyor. Alışveriş merkezlerinde ve internette satışının olması, zamanının çoğunu bilgisayar başında ve alışveriş merkezlerinde geçiren gençlerin e-sigaraya kolay ulaşmasına neden oluyor. Yanı sıra 4207 sayılı tütün mamullerinin zararlarının önlenmesine dair kanun kapsamında elektronik sigara da mevcut. Ancak denetimler ve standartları oldukça yetersiz.  Bu da tütün kontrol sağlık politikalarının halk sağlığı açısından potansiyel riskleri en aza indirgeyecek şekilde düzenlenmesi gerektiğini gösteriyor. Uzmanlar böylece, sigaradan daha az zararlı olduğu imajını oluşturmaya çalışan tütün endüstrisinin e-sigarayı normalize etmesinin önüne geçilerek, sigara ve e-sigara kullanımının azaltılabileceğini belirtiyor.  

E-sigaralarda uyuşturucu tehlikesi

Bazı e-sigaraların kartuşlarının kullanıcı tarafından da değişimine olanak tanınıyor. Bu durum, kartuşun içine başka bağımlılık yapıcı zararlı maddelerin de konulmasına imkân verdiğinden ciddi bir tehlike oluşturuyor. EMCDDA (Avrupa Uyuşturucu Madde ve Bağımlılık İzleme Merkezi) tarafından sentetik kannabinoidlerle ilgili yapılan değerlendirmelerde de son dönemde Avrupa’da bu maddelerin sıvı formuyla karşılaşıldığı ve bunların e-sigara kartuşlarının içerisinde tüketildiği raporlanıyor.

Sigarayı bıraktırmaz

E-sigaranın sigarayı bıraktırdığına dair istatistiksel hiçbir tıbbi kanıtı yok. Yapılan tıbbi çalışmalarda e-sigaranın sigara içme isteğini azaltmadığı gösteriyor. Aksine e-sigara kullananların sigara ile beraber kullanma oranlarının gittikçe arttığı görülmekte. Tütün içermediği, nikotin içerdiği iddia edilen e-sigaralarda nornikotin, miyozmin gibi tütün ürünlerinin saptandığını belirten Prof. Dr. Erkan Ceylan şu bilgileri veriyor:

“E-sigaranın dumanında da gliserol, propilen glikol ve nikotine ek olarak asetaldehid, aseton, formaldehid, kadmiyum, kurşun, nikel, bakır, kalay gibi metaller saptanmıştır. E-sigara dumanındaki nikotin sigarada olduğu gibi bağımlılık yapıyor. Ayrıca daha kontrolsüz ve yüksek doz nikotin alındığı için mide-bağırsak sisteminde yan etkilere, baş ağrısına, çarpıntıya, ağız ve ciltte hastalıklara neden oluyor.”

Sigarayı bırakmak isteyenlerin bir uzman desteğiyle bu süreci kolaylıkla ve doğru bir şekilde atlatabileceklerini belirten uzmanlar, Yeşilay’ın Sağlık Bakanlığıyla birlikte hayata geçirdiği “Sigarayı Bırak, Hayatı Bırakma” kampanyası kapsamında hazırlanan bırakabilirsin.org sitesinden de faydalanabileceklerini belirtiyor.