Anne babalar kendi adlarına kayıtlı bulunan gayrimenkullerini devretmektedirler.
Bu devir işlemini bağış olarak mı yapmaları gerekir veya normal bir satış işlemi mi yapmaları uygun olacağı hususunda tereddüt etmektedirler.
Esasen bu durumda iki seçenekten ziyade üç seçenek olduğu görülmektedir.
Normal tapu harcı ödenmesi durumu
Bilindiği üzere gayrimenkul satış işlemlerinde uygulanan tapu harcı satıcıdan %2, alıcıdan %2 olmak üzere toplam %4 olarak uygulanmaktadır. Örneğin eş ve çocuğu satışı yapılan taşınmazın değeri 300.000 TL değerinde olsun Toplam %4 hariç tutum. 12.000 TL olacaktır.
Veraset ve intikal durumunda
Bir gayrimenkul normal olarak eş ve çocuklara bağışlanması durumunda olay veraset ve intikal velilerinin alanını ilgilendiren bir konudur. Bu işlem aslında ivazsız intikaldir. İvazsız intikalde istisna 2017 yılı için 4068 TL’dir. Eş, ana, baba ve çocuklara yapılan ivazsız intikallerde vergi oranı normal oranın yarısı olup %5’tir. Örneğimizde hesaplanan vergi 300.000 – 4068 =295,932 TL’nin %5 = 14.797 TL’dir. Bu vergi 3 yıl içinde her yıl 2 taksit halinde ödenmesi gerekmektedir.
(mayıs – kasım aylarında 6 taksit)
Bağışlama durumunda
Bir taşınmazın bağışlanması durumunda tapu idaresi %7 oranında tapu harcı almaktadır.
( binde 68,31) görüldüğü üzere bir taşınmazın bağışlanması durumunda tespit edilen harç tutarı %3 daha fazla olup, örneğimizdeki 300.000TL değer oranında 9000 TL fazla veri çıkmalıdır.
(300.000 %7 = 21000 TL)
Yargının görüşü
Yaşanan somut bir olayda, vergi müfettişi babanın evladına yapmış olduğu 2010 yılında bir tapu satışının 2014 yılında düzenlediği bir tutanağa göre bağış olarak kabul etmiş ve tapuda ki satış işlemini bağış olarak nitelendirmiştir. Sonuçta da, aradaki fark üzerinden bağışı kabul eden kişiye harç yönünden ceza tarhiyat önermiştir. Konu yargıya intikal ettirilmesi üzerine yargı tarafından verilen kararda; “Olayda; davacı tarafından tapuda satış olarak gözüken işlemin aslında bağışlanma işlemi olduğu ikrar edilmiş ve söz konusu ifade tutanağı ihtirazı kayıt konulmaksızın imzalanmıştır. İşlemin diğer tarafı olan… tarafından verilen ifade de olup, bu kişinin de olayla ilgisinin açık olduğu izahtan varestedir. Dolayısıyla tapu senedinin doğruluğu karinesinin aksi ispatlanmış ve söz konusu işlemin satış değil, bağış olduğu anlaşılmıştır.
Bu durumda; taşınmazın kayıtlı değeri üzerinden bağış işleminin ilişkin harç oranı uygulanmak suretiyle ikmalen yapılan 1/4 vergi ziyaı cezalı tapu harcından hukuka aykırılık bulunmamaktadır”
Şeklinde karar bağlanmıştır. Böylece bağış işleminin satış işlemine göre harç nispetinin daha fazla olduğu görülmektedir.
( izmir 1. Vergi mahkemesi, 07.02.2014 gün ve E:2013/1334 – K:2014/117 sayılı kararı )
Görüldüğü üzere en düşük vergi satış işleminde olduğu görülmekle birlikte bu durumda da ciddi bir risk oluşmaktadır.
İncelemelerde vergi müfettişleri bu satışı bağış olarak değerlendirebilmektedir.
Doğrusu ne?
Bu alternatifler değerlendirildiğinde en doğru ve avantajlı durumun veraset ve intikal vergisi ödeyerek devir yapmak gibi görünmektedir. Zira herhangi bir risk taşımamaktadır.