“Hikayesi Biten Ekonomi ”

İstanbul Üniversitesi Öğretim Görevlisi Sayın Süleyman Yaşar, yakın tarihte piyasaya çıkan, “Hikayesi  Biten Ekonomi” adlı kitabında;  AKP iktidarının ekonomik uygulamalarını mercek altına almış, yapılan yanlışları ortaya koymuş ve yapılması gerekenlere vurgu yapmıştır.

VERİLERLE, TÜRKİYE EKONOMİSİNİN BUGÜN VARDIĞI AŞAMA :

AKP’nin iktidar olduğu yıllar itibariyle; büyüme hızı son üç yılda ortalama yüzde 3 düzeyine gerilemiş, iktidarın örnek aldığı; Adnan Menderes döneminde ekonomi yıllık ortalama yüzde 6.6 oranında, Turgut Özal döneminde yüzde 5.9 düzeyinde, son 12 yıllık ortalama büyüme hızı ise yüzde 4.7 oranında gerçekleşmiştir.

 Fert başına gelir, 2008 yılından beri 1o bin doların üzerinde takılı kalmış, bu tutarın üzerine bir türlü çıkamamış, milli gelir 2013’de 822 milyar dolar tutarında iken, 2013’de 810 milyar dolara gerilemiş bu nedenle, fert başına gelir geçen yıl 10.807 dolar düzeyinde iken, bu yıl 10.537 dolara düşmüştür.

AKP Hükümeti iktidar olduğu süre içinde, buğday üretiminde artan nüfusa rağmen bir gelişme sağlanamamış,” Güney Anadolu Projesi “(GAP), “Konya Ovası Sulama Projesi “ gibi dış ticarete konu mal üretebilecek yatırımları aksatılmıştır. Turgut Özal döneminde, Türkiye’de koyun sayısı 41 milyon düzeyinde iken, 2014’de 27 milyona gerilemiş, bu uygulamanın sonucu olarak, dünyada gıda fiyatları düşerken,  ülkemizde fiyatlar hızla artmıştır.

İşsizlik rakamı,  Ağustos-2014 itibariyle yüzde 10.4 (Ocak-2015 itibariye yüzde 10.7) düzeyinde seyretmiş, genç işsizlik oranı ise, yüzde 18.9 oranında gerçekleşme göstermiştir. Yüksek faiz-düşük kur politik tercihi, ihracatın cazip olmaktan çıkarmış,  ithalatın özendirilmesi sonucunu doğurmuştur. Ayrıca, tarımsal altyapıya kaynak aktarılmaması da istihdam rakamlarına olumsuz yönde yansımış,  işsizlik oranı 2001 krizi öncesi seviyesine gelmiştir.

 Geçmiş dönemde, dünya ekonomisinde, büyüme hızının yavaşlamasına bağlı olarak,  emtia fiyatları hızla gerilemiş, dünyada kömür fiyatları yüzde 47 oranında düşerken, Türkiye’de yüzde 35 oranında yükselmiştir. Yine 2015 başında, dünya Petro fiyatları, 2014 Haziran ayına göre, yüzde 40 oranında gerilerken, Türkiye’de fiyat gerilemesi ancak yüzde 11.2  oranında olmuştur. Emtia ve gıda fiyatlarındaki artış enflasyonu tetiklemiş ve rekabet açısından ihracat rakamlarını olumsuz yönde etkilemiştir.

AKP İKTİDARINCA UYGULANAN HATALI EKONOMİK  POLİTİKALAR :

AKP hükümetlerince; bütçeye yük getirmemek amacıyla, kamu hizmetlerinin görülmesine yönelik olarak uygulamaya konulan ve yaygınlık kazandırılan; kar garantili  “yap-işlet-devret” modeli, imtiyazlı gruplara büyük avantaj sağlamıştır. Bu gruplara sağlanan avantaja, “ Kütahya Zafer Havaalanı”  örneğini verilmiştir. Yüklenici firmaya, projeyi cazip hale getirmek için, Kütahya nüfusunu aşacak boyutta yolcu garantisi verildiğinden, ilk yıl 4.1 milyon Euro, işletme süresinin 29 yıl olduğu dikkate alındığında toplamda 200 milyon Euro ödemek zorunda kalınacağı hesaplanmıştır.

Özelleştirmeye yönelik eleştirisi ise; döviz kazandırıcı özelliği olmayan faaliyet alanlarının, yabancı yatırımcılara satılmasının, ülke yararına olmadığı yolunda olmuş, örnek olarak “Türk Telekom” uygulaması gösterilmiştir. Anılan kurumunun faaliyetlerinden döviz kazancı sağlanmasının olanaklı olmadığı, buna karşın, yabancı sermayeye satılan şirketin kar paylarının yurt dışına, ihracat alanından sağlanan dövizle transfer edilmesinin yanlışlığını ortaya koymuştur.

Aynı uygulamadan hareketle; Bankacılık alanında da Türkiye’de yabancı sermayenin yoğun faaliyetine işaret etmiş; anılan sektöründe döviz kazandırıcı bir işlem olmamasına rağmen, kar paylarının döviz olarak yurt dışına transfer edilmesinin, ülke ödemeler bilançosuna olan olumsuz etkisine dikkatleri çekmiştir. Benzer olumsuzluklara ticaret sektöründe de yer verilmiş;  AVM’ler ve yabancı perakende zincirleri aracılığıyla, yabancı sermaye sokak aralarına kadar girmiş, Anadolu sermayesi temsilcilerini direkt etkilemiş, bakkaldan kasaba, beyaz eşyacıdan, kitapçıya hepsi yok olmuştur. Döviz kazandırıcı ticaret yapmayan yabancı sermaye, iç ticaretten para kazanmış,  karını döviz olarak ülke dışına çıkarmıştır.

Sayın Yaşar ekonomide yaşanan olumsuzlukları; hukukun ülkemizde öngörülmez olmasına, vergi yükünün sürekli artmasına, vergi denetiminin keyfileşmesine, siyasetçilerin bağımsız kurumlara müdahalesine, bankacılık sistemi içindeki kamu bankalarının ağırlığına ve bürokrasi tuzağına bağlamıştır.

 AKP iktidarı, üretim eksenli , döviz kazandırıcı kalkınma modeli yerine; inşaat sektörlü ağırlıklı bir tercihe yönelmiş, sanayinin ve tarımı milli gelir içindeki payı hızla gerilemiştir. Bunun sonucu olarak, AVM, lüks konut inşası, otomobil alımı ve lüks tüketim teşvik edilmiş kamu kaynaklarının israfı tehlike boyutlara ulaşmıştır.  Cumhurbaşkanı için yaptırılan “Aksaray” ve alınan uçağın maliyeti bir milyar doları aşmış, basına yansıyan bilgilerden,  2006-2015 Ocak ayı itibariyle devletin,  makam aracı ve kira bedeli olarak 7 milyar TL ödendiği saptanmıştır.

 Verilerden de anlaşılacağı üzere; hatalı uygulamalar sonucu, “Türkiye Ekonomisi”  tıkanma noktasına gelmiş, dünyada likiditenin azalma eğilimine girmesi ekonomide kırılganlığı artırmış, yeni politika ve söylemlere olan ihtiyaç ortaya çıkmıştır. Bu nedenle, yaklaşan seçimler nedeniyle, partilerin seçim beyannamelerinde ortaya koyacakları çözüm önerileri önem kazanmıştır.

Saygılarımla,