Kendi çok küçük aklı çok büyük kuş: Sığırcık

Sığırcık, serçe benzeri bir kuş. Bilimsel adı Sturnus vulgaris. Bu kuşun tüyleri yazın,  üzerinde metalik mor ve yeşile çalan pırıltılar olan,  beyaz noktalarla bezenmiş parlak siyahtır. Kışın siyah parlaklık  ve ışınlama azalır ve beyaz noktalar belirginleşir. Dişi ile erkeğini görünümde ayıran tek şey  gaganın dibindeki lekenin erkeklerde mavi ve dişilerde kırmızımsı olmasıdır.

Bazı sığırcık toplulukları yuvalanma imkanı olan yerlerde, iklim şartları da uygun ise sürekli kalırlar. Aksi halde çoğalma mevsiminde kışı geçirdikleri yerleri terkedip yazı geçirmek için kırsal alanlara taşınırlar. Bizim sığırcıklar kışlama için İzmit’e gelenlerden.

Sığırcıkların erkekleri yuva hazırlamada çok aktif ve titizdir. Havalar ısınıp kırsala göç ederken oyukların çok olduğu kayalık yerleri seçerler. Erkek tarafından secilen oyuk ot vs ile döşenir. Bu yuvaya gelecek dişi henüz belli değildir. Sıra bu yuvanın dişi tarafından beğenilmesi için şarkılara gelmiştir. Beğenen dişi yuvaya gelir ve noksanlarını o tamamlar. Yuva  bulunup döşenmesi işini yaşlı erkekler daha önce yapar. Bu arada, yuvaların beğenilmemesi korkusundan olacak bazı erkekler  yuva için birden çok kaya oluğunu sahiplenir ama erkekler arasında hır!..çıkınca yuvalardan sadece birini savunurlar. Bazen çatılar, çatı oyukları ve saçak gibi hazır yerlerden de yuva olarak faydalanırlar. Kuluçka zamanları 40-50 gün ara ile genelde iki devredir ama bazıları için bu iki devre arasında bir başkası da olmaktadır.

Dişi maviye çalar  beyaz renkli 3-8- yumurta bırakır. Kuluçka süresi 12 gündür. Dişi olmadığında soğumasın diye erkek de kuluçkaya yatar. Yuvalar derin oyukların içinde bulunduğundan yumurta ve yavruları dış tehlikelerden ve parazitlenmeden korunumludur. Yumurtadan çıktıktan 20 gün kadar sonrasında  genç sığırcıklar yuvayı terk ederler ama anne vebabalar onları beslemeyi 7-16 gün daha  sürdürürler.

Bu kuşlar yalnız veya küçük gruplar halinde uçmayı hiç sevmezler. Bu yüzden bir yerden diğerine giderken yüzlercesinden oluşan kümeler oluştururlar. Bütün gün arazide besin aradıktan sonra akşam sürüler halinde “uyuma yerlerine” doğru yönelirler. Milyona yakın sığırcığın bir araya geldiği uyuma yerleri kamış veya ağaç topluluklarıdır. Orada en iyi yerleri kapmak için gürültülü bir şekilde yarışırlar. Uyumaları da çok kalabalık gruplar halindedir. Öyle ki kamış örtülü bir sahada bir metreküp içinde 530 kuşun uyuduğu belirlenmiştir.

Uyuma yerlerinde yazın çok azı barınmaya devam eder. Bunların çoğu üremeye katılmayanlardır.Kıta Avrupa’sı kentlerinde uyku yerleri,  genelde ağaçlardır. En çok kullanılan ağaç türleri her dem yeşil olanlardır. Tacın yoğun ve kapalı olması da önemlidir. Çünkü bu durum soğuk mevsimde koruma sağlamakta ve ısı kaybını da  sınırlamaktadır.

. İsrail’de yapılmış bir araştırmada  uyku yerlerinde hava sıcaklığının çevredekinden 5,0-8,5 °C derece daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Bu farkı yaratan kuşlardan kaynaklanan metabolik sıcaklık değildir.

            Sığırcıkların kentsel yerleşimlerinin  1840’lı yıllarda  Dublin’de (İrlanda) başlamış olduğu da belirlenmiştir. Kırsal alanlarda beslendikten sonra  kentsel alanları geceyi geçirmek için kullanmaları son yıllarda görülmektedir.

1. önemli : Özellikle, başta Doğan (Falco peregrinus) olmak üzere yırtıcı kuşlardan korunmak için bunu yapıyorlar. Çünkü onların bu hareketli kümesini doğanlar uzaktan kendileri için tehlikeli bir canlı olarak algılıyor ve gruba yaklaşmıyorlar. Yani bir aldatmaca söz konusu.  Ufacık kuş ama kafası nasıl iyi çalışıyor!...Bu yüzden birisine sinirlenip “kuş beyinli” demeyin. 

Kaynak:

UNIVERSITA’ DEGLI STUDI DI PARMA FACOLTA’ DI SCIENZE MATEMATICHE, FISICHE, NATURALI Corso di Laurea Specialistica in Ecologia Indirizzo Comportamento Animale RISPOSTE COLLETTIVE ANTIPREDATORIE NELLO STORNO (Sturnus vulgaris): STUDI DI CAMPO E DI LABORATORIO. ANNO ACCADEMICO 2006-2007