Konuk yazar, Uğur Yıldız'ın dikkat çeken siyasi analizi

İşte yazısı;

Reisizm ve 5 Şartı

Uğur Yıldız

Yazının başlığını okuyan bir kişi bu yazının muhalif dürtülerle yazıldığını farkedip “Reisizm” kelimesiyle muhaliflikte çok abartıya kaçıldığı izlenimi edinebilir.

  Böyle bir izlenime kapılmayı normal karşılamakla beraber yazımızın ilk bölümünde “Resizm” gibi bir kelimenin neden seçildiğini ya da üretildiğini aşama aşama anlatmaya çalışacağız. Ardından Reisizmin 5 şartını açıklayınca, bu kelimenin aslında yaptığımız tespitleri özetleyen bir ifade olduğuna en azından bir kısım okuyucunun hak vereceğini düşünüyorum. Yazımıza mevcut durumun tespiti ile başlayalım. Ülkemizin Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçmesiyle birlikte ülke yönetiminde tüm yetki, tek bir kişiye yani Cumhurbaşkanına yani Recep Tayyip Erdoğan’a verilmiş durumda. Tek kişi kimseye hesap vermeden her şeyi yapma gücüne erişince de ülkede kuralların ve kurumların da bir önemi kalmamış durumda.

- Bu yönetim altında Türkiye, kötü değil çok kötü yönetilmekte. Neye göre çok kötü? diye düşünebilirsiniz.

Sonuçta!

 Türkiye gibi büyük bir ülkede her gün, her ay, her yıl, onlarca yüzlerce hatta binlerce irili ufaklı olumlu işler yapıldığı gibi hatalı işler de yapılıyor ya da yapılabilecek bir çok iş yapılmıyor. Sonuç olarak yönetimi destekleyen bir kişi her zaman kendi kanaatini destekleyecek bir şey bulabildiği gibi, muhalif olan kişi de aynı şekilde olumsuz bir çok şey bulabiliyor.

- Bu sebeple başarı ya da başarısızlığı tek başına içeride olanlarla ölçülmeye çalışmak yeterli değildir. Doğru yöntem, Türkiye’nin seçilecek bir konuda Türkiye’nin durumu ile diğer ülkelerin durumunu karşılaştırarak bakmak olacaktır. Bunun için farklı konu başlıklarında ülkelerin ne seviyede olduğunu ölçen birçok uluslararası endeks mevcut. Bu kapsamda, bunlardan biri olan, Erdoğan’ın iktidarının ilk yıllarında her konuşmasında övünerek bahsettiği, bir veriyi ele alalım: -Kişi başına düşen milli gelir(KBMG). 2013 yılında Türkiye 12.614 $ ile kişi başına düşen milli gelirde dünyada 65. sırada iken 2021 sonunda dolar bazında kişi başına geliri 9.654 $’a düşerek dünyada 81. sıraya geriledi1 . Benzer şekilde “dünyanın en büyük 10 ekonomisinden biri” olmayı hedefleyen Türkiye, 2013 yılında 16. iken 2022’de 20. sıraya düşmüş durumda. Benzer şekilde ülkelerde KBMG, ortalama yaşam süresi, sosyal yardım, özgürlük, güven ve refah gibi altı maddenin puanlamasına göre hazırlanan Dünya Mutluluk Endeksine göre Türkiye 2017’de 69. sırada iken 143 ülke arasında 2022’de 112. sıraya geriledi. Hukukun üstünlüğü, yolsuzluk, özgürlük, PISA gibi hazırlanan hemen hemen2 tüm uluslararası endekslerde Türkiye çok hızlı bir şekilde gerilemektedir. Birbirinden farklı alanlardaki bu endekslere ve objektif verilere baktığınızda Türkiye, belli bir azınlığı hızla zenginleşirken toplumun genelinin hızla fakirleştiği, hukukun üstünlüğünün üstünlerin hukuku haline geldiği, eğitimde niteliğin yok olduğu, yoksulluk-yolsuzluk ve yasakların(3Y) hızla arttığı bir ülke haline gelmiş durumda. Düşüş hızı bu kadar büyük olduğu için ülkedeki yönetime de kötü değil çok kötü demek durumunda kalıyoruz. 2 Hemen hemen ifadesini dünyadaki hazırlanan tüm endeksleri bilemeyeceğim için kullandım. Yoksa Türkiye’nin yükseldiği bir endeks gördüğümden değil.

 Ülkenin dünyada alt liglere doğru hızla gerilediği ve düzelmesi için bir umudun da kalmadığı bir ülkede iktidar, halk desteğini korumak için toplum algısını yönetmeye çalışıyor. Bunun içinde daha önce kendisine oy vermemiş olan vatandaşı zaten ikna edemeyeceğine göre kendisine oy vermiş olanları elinde tutmaya yönelik bir strateji uyguluyor. Uygulanan strateji de “tek adam” merkezli kurgulanmış durumda. Erdoğan’ın kontrolü altında olan Merkez Medya olarak bilinen tüm gazete- televizyon kanalları ve sosyal medyadaki ücret karşılığı çalışan binlerce trol ülkeyi “tek adam” ın mükemmel yönettiğine, muhalefetin ise “gaflet, dalalet hatta hıyanet” içerisinde olduğuna dair büyük bir algı çalışması içerisinde.

 Toplu olarak Propaganda Makinesi olarak adlandırdığımız bu yayın organlarının halka verdiği özetle 2 mesaj var. Birincisi her bir insanın en hassas noktası olan dini ve milli değerlerin varlığını sürdürmesinin ve yüceltilmesinin sadece Recep Tayyip Erdoğan’ın ülkenin lideri olarak kalmasıyla mümkün olabileceği. İkincisi ise Türkiye’nin sözde büyük yükselişini engellemeye çalışan sözde Batılı emperyalistlere ve sözde onların kirli operasyonlarına sadece Recep Tayyip Erdoğan’ın “güçlü liderliği” ile karşı konularak Türkiye’nin geçmişte olduğu gibi büyük bir güç olabileceği. Bu mesajlara bütün kalbiyle inanan ülkemizde büyük bir kitle var.

-Bu kitlenin bağlılık durumu da öyle bir noktaya vardı ki, bu durumu “takım tutar gibi” şeklinde ifade etmek, mevcut durumu açıklamada maalesef yetersiz kalıyor. Sonuçta insan tuttuğu takımı bile eleştirdiği, kızdığı bazı zamanlar olabiliyor. Ancak bu durum “Reis” için geçerli değil. Reiscilikteki durum daha çok dini inanca benziyor.

- Bir dine mensupsanız bu dinin emir ve yasaklarına sorgusuz sualsiz “iman” etmeniz beklenir. Ben dinin şu noktasını beğenmiyorum diye bir mantık yoktur. Dinin getirdiği her şeye koşulsuz itaat etmeniz beklenir. Reiscilikteki mantık da böyle işliyor. Propaganda Makinesinin oluşturduğu algı, Recep Tayyip Erdoğan’ın kutsal bir varlık olduğu mesajını vermek üzerine. Kutsaldan kast ettiğimiz, her hangi bir hata ve kusurun Reisden kaynaklanamayacağına yönelik geliştirilen bir inanç. Bu inanca göre Reis, mevcut şartlar ne olursa olsun, o şartlar altında yapılabilecek en iyi ve doğru şeyi yapmıştır! Ülkedeki kötüye giden bir durum ya da hatalı bir iş varsa da bu Reis dışındaki aktörler sebebiyle gerçekleşmiştir! Bu zihniyet yapısını da Reisizm olarak adlandırıyoruz. Reisizm bir din ve tek kutsalı Recep Tayyip Erdoğan. Bu dine güçlü bir imanla bağlı olan milyonlarca müridi var. Bu dinin diğer dinlerden farkı her yeni gün yeni bir sınamaya maruz kalması. Bu yüzden diğer dinlere kıyasla daha güçlü bir iman gerektirmesi! Tıpkı diğer dinlerde olduğu gibi Reisizme imanın da şartları var. 1. Reisin “hatalardan ve günahlardan münezzeh” olduğuna iman. Başka bir şekilde söylersek meydana gelen hiç bir hatada ve yanlışta şahsi olarak Reisin suçunun olmaması. Bu anlayışa göre meydana gelen olumsuz şeylerin büyük bir çoğunluğu iç-dış mihraklar, pandemi, savaş, deprem, sel gibi kişiden bağımsız olaylar sebebiyle gerçekleşmekte. Olumsuzların küçük bir kısmı da, eğer iktidar sebebiyle meydana gelmişse, bunun sebebi Reis değil, onun danışmanları-bakanları- milletvekilleri belediye başkanları sebebiyle gerçekleşmiştir. Dikkat edilirse görülecektir ki iktidar içinde zamlar gibi olumsuz gelişmeleri bakan- vali gibi Reisin altında çalışan kişiler açıklar; yeni müjdeleri, indirimleri, projeleri, açılışları, destekleri ise Reis açıklar. KYK borçları gibi bazı durumlarda bakanın açıkladığı borçları, Reisin “devreye girerek”! faizlerini sildiği örnekler de meydana gelebiliyor. Özetle tüm yetkilerin tek adamda olduğu mevcut iktidarda Reis, tüm iyi şeylerin hepsinden, tüm kötü şeylerin de hiçbirinden sorumlu. Malum Reisin yapabileceği en kötü şey aldatılmak! 2. Reisin söylediklerine iman. “Faiz sebep enflasyon sonuç”, “Çin modeli” “6 ayda meyvesini yiyeceğiz” 3 diyerek, hem kur, hem enflasyon, hem de faizi4 patlatan, ülkenin devasa döviz açıkları5 vermesine sebep olan Reise “ekonomiyi yine de Reis düzeltir” diyerek büyük bir imanla bağlılıktır Reisizm. 2018’de ABD’li Rahip Brunson’la ilgili “bu fakir bu görevde olduğu sürece bu teröristi alamazsın”6 dediğinde, bu tavrın yanlış olduğunu söyleyenleri ABD hayranı- piyonu ilan edebilmektir. “Darbeci Sisi'yle.. BM'de aynı masaya onunla oturmadım. Oturursam, kendimi inkar ederim. Beni Sisi ile çok barıştırmak isteyenler var, asla kabul etmiyorum, etmem de”7 .dediğinde aksini söyleyenleri darbe sevicisi olarak görebilmektir. 3. Söylediğinin tersini yaptığında öne sürülen mazeretlere iman. Yukarıdaki verdiğimiz örneklerde çark ettiğinde ise “ülkenin çıkarları gereği barışması gerekiyordu” sözüne hemen benimseyip kabul etmeniz gerekiyor. Ayrıca ülke çıkarları bunu gerektiriyorsa neden zamanında düşman olundu? diye de sormamanız gerekiyor. Her gün yeni bir sınamaya maruz kalınmasından kastımız budur. 4. Reise, insani kusurlarına rağmen, iman. Hükümetin yetersiz kaldığı ya da iktidar teşkilatlarının yaptığı yanlış işler olduğunda devreye giren bir iman çeşidi! En son depremde devlet kurumlarının 48 saat boyunca varlık gösteremediği ve koordinasyon sağlayamadığı durumda felaketin boyutunun büyüklüğü, Reisin de sonuçta “bir insan olması!” hasebiyle yetişememesine sebebiyet veriyor. “EYT SGK sistemini batırmaktır. Ben seçimi kaybedeğimi bilsem bile bu işe asla girmem” dediği durumlarda, milyonlarca EYT’linin ve muhalefetin baskısına insan olması sebebiyle artık dayanamadığına inanmanız gerekiyor. Merkezi hükümet ve belediyelerdeki yolsuzluklar olunca “reis de sonuçta bir insan, her şeye yetişemiyor, bunların hangi biriyle uğraşsın” gibi bir mantık işletmeniz gerekiyor. 5. Kötü bir olay meydana geldiğinde hedef gösterilen düşmanın düşman olduğuna iman. 2018’de döviz kuru 4,65’lerden 7 TL’ye fırladığında bunun dış güçlerin operasyonu olduğuna inanmaktır. Onların doları varsa bizim Allah’ımız var 8 sözüyle gaza gelip dolar yakmaktır. 2019’da patates fiyatı 7 TLye yükseldiğinde bunun stokçuların fırsatçılığı olduğu 9 yalanına10 inanmaktır. Veya geçen yıl enflasyon 10 Türkiye’de toplam patates tüketimi yıllık yaklaşık 6 milyon ton iken, sözde stokcuların sözde kirli oyunlarını bozmak amacıyla kurulan tanzim satış noktalarına toplam 14 bin ton ürün sevkiyatı yapılmış: tarihimizin en yüksek seviyelerine çıktığında hedef gösterilen zincir marketleri suçlamaktır. Reisizme “iman” eden insanların işi zor, çünkü Reis iktidarda kaldığı müddetçe “imanları” daha çok sayıda sınamaya maruz kalacak. Önümüzdeki seçimde Reis eğer yeniden seçilirse bu zamana kadar yaşadıkları sınamaların çok çok daha büyükleriyle karşılaşacaklar. Özellikle ekonomide iktisat biliminden kopuk, tamamen Reisin keyfi denemelerini içeren mevcut ekonomi politikasının sürdürülmesi neredeyse imkansız. Eğer Reis seçimi kaybederse Reisizme mensup kişilerin işleri daha da zor, bu seferde Propaganda Makinesi eliyle oluşturulan algı balonu patlayacak ve gerçekler ortaya çıkacak. Bunca yıl tüm sınamalardan başarıyla çıkmış bütün benliğiyle Reisizme inanmış insanlar, inandıkları şeylerin tamamen bir algı ürünü olduğunu gördüklerinde psikolojik olarak çok kötü duruma düşebilirler.

Kaynaklar;https://www.kocaelihaberci.com/konuk-yazar-ugur-yildizin-dikkat-ceken-siyasi-analizi-h87679.html

410678 6 https://www.youtube.com/watch?v=PJfnXrcYJJI&ab_channel=BoldMedya 5 https://www.haberturk.com/cari-acikta-yuzde-930-luk-artis-3555212-ekonomi 4 https://tr.euronews.com/2022/11/10/turkiye-ne-kadar-faiz-oduyor-

bkz. https://sputniknews.com.tr/20190313/tanzim-satis-meyve-sebze-patates-1038171854.html 9 https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/albayraktan-depo-baskinlari-savunmasi-belirli-siyasi-egilime-sahip-tucc arlarin-stokculugu-1916605 8 https://www.youtube.com/watch?v=H0nok7-8mxM&ab_channel=AnadoluAjans%C4%B1 7

410678 6 https://www.youtube.com/watch?v=PJfnXrcYJJI&ab_channel=BoldMedya 5 https://www.haberturk.com/cari-acikta-yuzde-930-luk-artis-3555212-ekonomi 4 https://tr.euronews.com/2022/11/10/turkiye-ne-kadar-faiz-oduyor-2023te-100-liralik-borcun-48i-faize-gidecekgrafik 3 https://www.hurriyet.com.tr/gundem/erdogan-ekonomide-

-410678 6 https://www.youtube.com/watch?v=PJfnXrcYJJI&ab_channel=BoldMedya 5 https://www.haberturk.com/cari-acikta-yuzde-930-luk-artis-3555212-ekonomi 4 https://tr.euronews.com/2022/11/10/turkiye-ne-kadar-faiz-oduyor-2023te-100-liralik-borcun-48i-faize-gidecekgrafik 3 https://www.hurriyet.com.tr/gundem/erdogan-ekonomide-yol-haritasini-anlatti-cin-de-boyle-buyudu-4195285 4