Göl nehri istemiyor !..

Kuzey İtalya’da, Verona kentinin yakınında, 370 km² alanı ile (Sapanca gölünün sekiz katı) ülkenin en büyük gölü Garda var. Son buzul çağında oluşmuş.  Yüzeyi deniz seviyesinden ancak 65 m yukarıda olan bu gölün ortalama derinliği 135 m ve en derin yeri 346m. Suyunda 14 çeşit balık yaşıyor.

Konumuz bu göl ile Adige nehrinin, sonu çok hazin biten buluşması.

Yıl1 924. İtalya hükümeti, Stalin’in Volga nehrinin akış yönünü değiştirmesinden de esinlenerek Verona kentinden geçen Adige nehrini Garda gölüne yönlendirme kararı alır. Daha önce, 1920 yılında nehir ile göl arasındaki kot farkından faydalanılıp bu yönlendirmeyle elektrik enerjisi üretilmesi de konu olmuş.

Adige, İtalya’da 410 km uzunluğuyla Po Nehri'nden sonra ikinci, en büyük nehirdir. Kuzeydoğu Alplerden doğar, Venedik körfezinde Adriyatik Denizi'ne dökülür. Alp Dağları rejimine tabi olduğundan kışın, sularını besleyen kaynakların donması nedeniyle azalan suyu, ilkbaharda kar ve buzların erimesi, sonbaharda yağışlar nedeniyle çok yüksek düzeye erişmekte, bazı yıllar Verona kentinde sellere neden olmaktadır.

Çok büyük bir havzadan beslenen Adige nehrinin Garda gölüne “bypass” edilmesiyle bu sellerin önlenmesi öngörülmektedir. 

Ama göl nehri istemiyor. Sonunda haklı da çıkar.

Göl adına itirazlar da olmuştur: Verona'da yayımlanan ”Corriere del Mattino” isimli gazetede şunlar yazılmıştır:

-         Verona eyaleti Adige'yi kaybedecek,

-         Adige'den Garda'ya karışacak soğuk sular balık yaşamında gerçek bir  termal şoka neden olacaktır. Üstelik nehrin taşıdığı çamur, balık faunasını çok kötü etkileyecek, özellikle balık ekosistemi bozulacaktır,

-         Nehrin kirli suyu gölde estetik yönden de son derece olumsuz bir durum yaratacaktır,

-         Adige’nin her yıl 3.7 milyon metreküp düzeyindeki suyu, gölün su

         seviyesini yükseltecek ve bu durum göl kıyılarında zararlar

         oluşturacaktır. (Nitekim, Adige’nin suyu 2002 yılında son olarak

          göle boşaltıldığında gölün doğu kıyısındaki Malcesine’deki hastane

         su altında kalmıştır)

Ama dinleyen kim! İlk fizibilite çalışmaları 1937 yılında başlıyor ve. Mart 1939'da ilk kazılara girişiliyor. Fakat çalışmalar 1943 yılında II. Dünya Savaşı yüzünden duruyor. Tünelin o zamana kadar açılan kısmı Almanlar için Caproni havacılık endüstrisi fabrikası olarak kullanılıyor. Orada ilk Messerschmidt  jet avcı uçaklarının motorlarının montajı uygulanıyor ve Japonların da ilgisini çekecek bir mini denizaltı yapılıyor. Burada Alman gizli silahları Wunderwaffen için parçalar da üretiliyor.

Adige-Garda tünelinin inşası 1959'da sona eriyor.

Tünel 7 metre çapında ve yaklaşık 10 kilometre uzunluğunda. Giriş yeri ile çıkış yeri arasında 100 metre yükseklik farkı var. Tam kapasitede, saniyede 500 metreküp su akımı oluyor.

Ve o gazetede yazılanların tamamı ne yazık ki gerçekleşiyor: Adige'nin çamuru nedeniyle Garda gölünün suyu berraklığını kaybediyor. Nehir, gölün sularına enkaz, alüvyon ve çöpler taşıyor.  Üstelik bunlar olurken açılan tünelin 100 metre yukarısında, yüzey rakımı 224 m olan, 0,6 km² büyüklükteki Loppio gölü, suyu kazı alanını bastığı için 1956’da boşaltılıyor ve göl bataklığa dönüşüyor. Yoğun yağışların olduğu dönemlerde, birkaç gün boyunca yavaş yavaş boşalacak şekilde su ile kaplanır hale geliyor. 

Sonuç mu dediniz! Yapılan tünel, yapımından sonra geçen 43 yıl içinde sadece 11 kere kullanılmıştır. En son kullanımı 2002 yılında olmuştur.

Demek oluyor bilimsel uyarılar dikkate alınmadığından, halkın parası ziyan edilmiş, doğal yapıya büyük zarar verilmiştir.

Kaynak:

1) Anonim. 2017.Lago di Loppio e Isola di Sant'Andrea.Comune di Mori.

2) Giuseppe Anti. 2018. La luce in fondo al tunnel che l’Adige ha percorso undici volte.

3) Anonim. 2018.L'alluvione scampata grazie alla galleria Adige-Garda. A rischio l'ecosistema del lago, riversati 17 milioni di metri cubi di acqua e fango. La Comunità del Garda