Kocaeli kitap fuarına güncel bakış

Ancak, bu doğrultuda organize edilen girişimlerin, sonuçları itibariyle, hedeflenen amaca ne denli ulaştığı konusunda ise, gözlemlerime dayalı net bir görüş ortaya koyamıyor, farklı deneyimler içeren değerlendirme, görüş ve öneriler ile olgunlaşması gerektiğini düşünüyorum.

Kişisel izlenimlerim ve deneyimlerim doğrultusunda,  aşağıdaki saptamalar çerçevesinde, bu konuda, bireysel açıklama ve yorumlarıma yer vermek istiyorum.

Toplumsal ayrışma ve kutuplaşma yaklaşımın olumsuz sonuçları, ne yazık ki, kitap fuarlarında da kendine alan açıyor. Yerel yönetimler, yayınevi ve konuşmacı konuk seçiminde, ideolojik görüş ve kaygıları doğrultusunda, tercihte bulunuyor, farklı görüşler arasında dengeli bir yaklaşım yerine, dayatmacı bir anlayışın benimsendiği görülüyor.

Yüksek enflasyon ortamı, kitap fiyatlarına olumsuzluk olarak yansıyor, özellikle gençlerin alım gücünü ve kitaba erişimini zorluyor. Yayınevlerinin uyguladığı indirimler (internet ortamından yapılan alışverişler karşısında) yetersiz kalıyor. Bu açıdan, fuarların fiyat açısından bir çekiciliği olmuyor.

Okul yönetimlerinin organizasyonu sonucunda, öğretmenler eşliğinde, öğrencilerin fuar ziyaretleri ve kitap ile buluşmaları çok yararlı oluyor. Bu konuda, öğrencileri bilgilendirme ve yönlendirme açısından, öncelikle, Milli Eğitim Müdürlükleri ve okul yönetimleri tarafından yapılan bir çalışmanın olup olmadığı bilgisi de, bu arayışta, büyük önem taşıyor.

Her şeyin ticarileştiği ve kazanç elde etme güdüsünün öne çıktığı günümüz dünyasında, kamu ve toplumsal yararı gözetmesi gereken kuruluşların bile -Örneğin Diyanet İşleri Başkanlığı örgütü- satış amaçlı ticari faaliyet içinde bulunmasının yadırganması, tartışılması gereken bir girişim olduğunu düşünüyorum.

Kamuda şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkesi gereği olarak;  kitap fuarlarının bütçesinin ne olduğu, kimlere ne kadar ödeme yapıldığı, ziyaretçi sayısı yanında, ne miktar ve tutarda, ne tür kitap satış rakamına ulaşıldığı gibi istatistiki bilgileri kamuoyuna açıklanmasının yerinde olacağını düşünüyorum. Uygulamalar sonucu elde edilen veri ve bulguların, bir sonraki organizasyon için değerlendirilmesi gerektiğine inanıyorum.

Bu genel ve ilkesel saptamalar ışığında, 07-15 Ekim 2023 tarihleri arasında düzenlenen, 13. Kocaeli Kitap Fuarını değerlendirmek gerekiyor. 530 yayınevi, sahaf ve Sivil Toplum Kuruluşları (STK)'nın yer aldığı, 750 söyleşi, panel ve imza töreni yanında müzikal etkinlere de yer verildiği, ziyaretçi sayısı itibariyle, Türkiye'nin en büyük kitap fuarı olma iddiasını taşıyan organizasyonun, aşağıda vurguladığım gereçler nedeniyle, eksiklik içerdiğini düşünüyorum.

Katılımcı anlayışından uzak, edebiyat çevrelerinden profesyonel destek alınmadan, kentin dinamikleri gözetilmeden, dar bir kadro tarafından organize edildiği,

Yine, aynı doğrultuda, ilkeler ve kriterler üzerinden değil de, kamuoyunda popülitesi yüksek, sınırlı sayıda bilim adamı ve yazar dışında; ideolojik bir bakış açısı doğrultusunda, medyatik yüzlerin ağır bastığı konuşmacıların davet edildiği, bu konuşmaların kitlelere, bilimsel ve analitik düşünme açısından ne gibi sonuçlar doğuracağı, yarar sağlayacağını ilkesinin gözetilmediği,

Sosyal devlet ve sosyal yerel yönetim yaklaşımı gereği olarak; yüksek kitap fiyatları karşısında, yayınevleri ikna edilerek, gerekirse kamusal  destek sağlanarak, eğitici ve öğretici özelliği olan kitapların çocuk ve gençlerin uygun fiyatla edinme olanağının sağlanmadığı,

Öğrencilerin, önceden koordine edilmiş bir program dahilinde fuara katılımın planlanmadığı  için, oluşan aşırı yoğunluk nedeniyle, öğrenciler açısından; bilgilenme, kitap seçimi konusunda bilinçlenme hedefine ulaşılamadığı, görülmüştür.

Tüm bu eksiklerin önümüzdeki etkinliklerde giderilmesini, daha da yararlı olacak projelerin uygulanmasını diliyorum.

Bütüncül organizasyon yapısına yönelik eleştiri ve olumsuzluk içeren uygulamalara rağmen; böylesine büyük bir organizasyonu hayata geçiren, kentin kültür yaşamına renk katan, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi yetkililerini, yazarları, yayınevi ve sahaf yöneticilerini, çok değerli sivil toplum kuruluşlarına saygıdeğer üyelerini, emeği geçen ve katkı sunan tüm katılımcıları içtenlikle kutluyor, kendilerine çok teşekkür ediyorum. Yüreklerine, emeklerine sağlık diliyorum.