Yürüyen ağaç !

Bu Arecaceae ailesinden bir palmiye ağacı. Bilimsel adı Socratea exorrhiza.

“Yürüyen Palmiye” veya “Uzun Bacaklı Palmiye” olarak isimlendirilen bu ağaç, Orta Amerika'da (Kosta Rika, Nikaragua, Panama) ve Güney Amerika'da Amazon bölgesindeki tropikal yağmur ormanlarında yaşıyor.(2)

Yürüdüğünü kimse görmediğine göre “yer değiştiren ağaç” denilmesi daha uygun. İddia edildiğine göre yılda bir metreden fazla yer değiştirebiliyor. Bazı palmiye ağaçları 200 yaşına ulaşabildiğine göre ömrü boyunca gidebileceği mesafeyi tahmin edebilirsiniz! (4)

Fotoğrafta da net olarak görüldüğü gibi bu ağacın hava köklerine sahip gövdesi toprağa sabitlenmiş durumda değil. Gövdesinin tabanını destekleyen, koni oluşturacak şekilde konumlanmış bir kök yapısına sahip.Sanki kalkıp hareket etmesini sağlayacak bacak şeklinde kökler. (2) 

Bu palmiyeler 25m yüksekliğe ve yaklaşık 15cm çapa ulaşabiliyor.(3) İki metre kadar uzunlukta olan yaprakları mavi-yeşil bir taç oluşturuyor  ve  ışık alanları daha kalın ve tüylü (2).

Monoik bir tür, yani erkek ve dişi çiçekler aynı ağaç üzerinde.   Meyveleri 2-3 cm çapında. (2)

Köklerinden çıkarılan sıvının, halk arasında hepatit tedavisi için kullanıldığı bir ağaç. (2)

Yoğun ekvatoral ormanlarda, yani ışıklı alanlar için mücadelenin şiddetli olduğu yerlerde yaşayan bir ağaç. Ama ışığa çok düşkün. Etrafındaki diğer bitkiler yüzünden yeterli ışık alamıyorsa ne yapsın! Tek çaresi ışığın olduğu yere gitmek. Çünkü o hep ışık isteyen çamlar gibi mızmız değil. Fırsatı kaçırmayacaksın, başka bir ağaç herhangi bir nedenle ortadan kalkıp ışıklı bir alan oluştuğunda oraya doğru hareketleneceksin! O da tam bunu yapıyor!

Bir teoriye göre ışığın geldiği yönde (doğrudan güneş ışığının gelmesi şart değildir) gövde üzerinde yeni kökler oluşturur. Daha sonra ışığın geldiği tarafa doğru geçici olarak eğilmeye başlar. Bu işlevi sayesinde  yeni kökler toprağa tutunurken zıt taraftaki  kökler ölür ve kopar.(4)

Ne yazıktır ki doğanın mucizesi olan bu sıra dışı ağaçların yaşamı, kök ve gövdeleri çeşitli ticari amaçlar için kullanıldığı için tehlike altındadır.

Bu ağacın kökleri harikalar yaratarak büyük bir adaptasyon kapasitesi sağlıyor. Çünkü yer değiştirerek ağaç yaşamı için en uygun yerleri buluyor. Doğanın, araştırılması gereken gerçekten büyüleyici olan birçok sırrından biri. (1)

Ağacın bu davranışı uluslararası bilim insanlarının da dikkatini çekiyor. Bratislava'daki Slovak Bilimler Akademisi Yer Bilimleri Enstitüsü'nden paleontolog Peter Vrsansky, bu ağaçların köklerinin yer değiştirmesi sayesinde gerçekten hareket edebildiğini savunuyor. Çünkü kendisi, bu çarpıcı doğa olayını ortaya çıkarmak amacıyla yerinde, aylarca süren gözlem ve çalışmalar gerçekleştirmiş.

Ama aksini savunanlar da var: Örneğin Socratea exorrhiza konusunda dünyanın önde gelen uzmanlarından biri olan Gerardo Avalos  bu ağaç konusunda 2005 yılında “Biotropica” dergisinde yayımlanan çalışmasında, popüler inanışın  aksine bu ağacın yürümediğini, ancak dış taraftaki bazı köklerinin zamanla öldüğünü ve ağacın genel olarak olduğu yerde kök salmış şekilde durduğunu ileri sürmüştür. 

Ama Ekvador ormanlarında turistlere eşlik eden rehberler, yıllardır onların olağanüstü “yer değiştirme” yeteneklerinden bahsediyorlar. (1)

Kimileri de “yürüyen ağacın” turistlerin ilgisini çekmek için uydurulmuş efsane olduğunu dile getiriyor.

Ama, onu bulunduğu yerde görmek bile ne büyük mutluluk!

Kaynak