Naftalin

  "Şu temizliğe bak...Herşey mis gibi naftalin kokuyor..." sözleri duyulur. Bebek naftalin kokulu odada, üzerine naftalin kokusu sinmiş çarşaf  üzerinde tazecik ciğerlerine naftalinli havayı çekerek uyur.

        Bu uykudaki ilk rüyasında "yürüyüş yolu" denilen, yani spor yapılması için önerilen ağaçlıklı bir yerde olduğunu görür. Çünkü minnacık burnuna gelen kokuyu tanımaktadır. Karnında iken annesi bu yoldan defalarca geçmiş, o yolun etrafında cirit atan binlerce arabanın arkalarından çıkan bu  gazı onun için de solumuştur. Rüyasında biraz daha büyüdüğünü ve annesi orada yürüyüş sporu! yaparken bebek arabası içinde şimdi de kokusunu duyduğu bu maddeyi derin derin soluduğunu görür.

            Bu acayip koku nedir ? İçini yakmaktadır. Koku benliğine işlemiştir. Annesinin kokusundan önce onu tanımıştır. Rüyası gerçek olur: Bir gün annesi onu bir arabaya oturtur...Gürültü-patırtı, birçok insanların olduğu yerde gezmeye götürür. O bu yeri hemen hatırlar...O kokuları da..Yapacağı bir şey yoktur ağlamaktan başka...Genzi yanmıştır. Annesi kucağına alır ve " gazı var" diye düşünüp o güzelim! yaşam ortamında mide ve barsaklarında biriken gazın çıkması için sırtına yavaş yavaş vurur. Halbuki onu rahatsız eden gaz midesinde değil o körpe akçiğerlerindedir. Ama annesinin- babasının bundan haberi yoktur. Çünkü kitap okumayan bir  nesildendir.

            Ben bunları yazarken o adamı şimdi daha iyi hatırlıyorum. Çalıştığım resmi dairedeki odama gelmişti. Bir sorusu varmış...Fabrikanın bahçesinin tamamını büyük para harcayıp çimle kaplatmışlar. Ama öyle bir köstebek zararı olmuş ki alan toprak kabartıları ile örtülmüş. Sürerek köstebekleri uzaklaştırmak da mümkün değil. Ne yapılabilir ?

            Dedim ki; piyasada kesme şeker büyüklüğünde naftalin tabletler satılıyor. Elinize 1-2 cm çapta bir çubuk alarak her 1-2 m mesafede bu kabartıların üstünde delik açın. Bu kabartılar köstebeklerin açtığı tünellerden dolayıdır. Köstebekler onların içinde yaşarlar. Her delikten 1-2 adet tableti içine bırakın ve deliğin üstünü çamur toprakla kapatın. Adam gitti.

            Herhalde 10-15 gün geçmişti yine geldi...Necdet bey etrafta köstebek kalmadı.. Çim üstünden köstebek yollarını bastırdık, yeniden oluşan köstebek çıkıntısı yok...Tabletler buharlaşarak eridi, o buhardan onlar zehirlendi ve zehirlendiklerini anlayınca oradan kaçtılar dedim. Elimi sıktı, tam kapıdan çıkacak geri döndü.

            Necdet Bey benim hanım evin  elbise dolaplarına toz naftalin koyuyor. Bu bize zarar vermez mi?

            Aradan belki 15 -20 sene geçti. Birkaç gün önce TV kanallarından birinden bir haber : "Naftalin'nin sağlık açısından ne kadar zararlı olduğu anlaşıldı.." Noksan söylüyor..."Türkiye'de anlaşıldı" demesi gerekirdi. Şu bilimde-ilimde geriden gelişe bakar mısınız...     

             Şimdi geleli olayın can alıcı noktasına: Naftalin kimyasal olarak bir hidrokarbürdür. Hidrokarbürlerin PAH gurubunda (Polisiklik Aromatik Hidrokarbon) yer alır. Dizel arabaların egzozundan çıkan PAH’ların %85’i naftalindir. Hani şu evlerimizde, güve elbiselerimizi yemesin diye kullanılan naftalin…

            Kanser araştırmaları uluslararası ajansı IARC (International Agency for Research on Cancer) 43 PAH’ın kansorejen etkisini araştırmış ve PAH’lara uzun zaman maruz kalmanın akciğer tümörü riskini arttırdığını  belirlemiştir ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) PAH'lardan 16 tanesini kanser yapıcı sınıfa almıştır.Bunlar arasında Naftalin de bulunmaktadır.

           Ben bu yaşıma kadar Türkiye'de naftalinden ölen duymadım. Naftalinin öldürücü olduğunu bilmeyen naftalinden ölür mü!...?

Kaynaklar:

Poidomani E., Barra M.I., Kunkar C., Novembre G., Gargaro G. ve  Ruspolini F., 1996. Esposizione  professionale ad idrocarburi policiclici aromatici durante lo scavo di una galleria stradale.Risultati preliminare.

   Tomei F., 2008. Esposizione della populazione generale ad inquinamento urbano. Ordinario di Medicina

   del Lavoro.Università degli Studi di Roma “La Sapienza”