Kocaeli Büyükşehir Belediyesinin 03-05 Nisan 2015 tarihleri arasında gerçekleştireceği Uluslararası Karamürsel Alp ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu’nda ilginç konular ele alınacak. Sempozyum, Kocaeli tarihinde daha önce duyulmamış bilgileri gün yüzüne çıkaracak.  Marmara Üniversitesi’nden Emekli Öğretim Üyesi ve SEKA Kâğıt Müzesi Danışmanı Prof. Dr. Emre Dölen, SEKA’yla ilgili çarpıcı bilgiler içeren bir sunum yapacak.

1843’TE KURMA KARARI ALINDI

Tanzimat sonrasındaki sanayileşme girişimleri kapsamında Sultan Abdülmecid öncülüğünde 1843’de devlet tarafından İzmit’te kâğıt makinesi ile üretim yapacak bir kâğıt fabrikası ile bir çuha fabrikasının kurulmasına karar veriliyor. Bunun üzerine Barutçubaşı Ohannes bu fabrikalar konusunda inceleme ve görüşmeler yaparak gerekli araç ve gereçlerin alımını sağlamak üzere Londra’ya gönderiliyor. Kendisi tarafından gerekli temaslar yapılıyor. Kâğıt makinesi üreticisi mühendis Bryan Donkin ile görüşülüp, su gücü yani su çarkı ile işleyen, 60 kişinin çalışacağı ve günde 500 okka (641 kilo) kâğıt üretecek bir fabrikanın kuruluşu için bir proje hazırlatılıyor, gerekli planlar çizdiriliyor. Bu planlar Meclis-i Ziraat’te incelenerek 9 Temmuz 1843 tarihli bir mazbata düzenleniyor.

İZMİR’DE KURULDU

Mazbatanın ne demek istediğinin kolay anlaşılamayan, kendi içinde çelişkili ve bulanık bir metin olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Emre Dölen şunları kaydetti: “İzmit’te kurulmasına karar verilmiş olan Kâğıt Fabrikası’nın çeşitli bahaneler ileri sürülerek İzmit’te kurulmasının uygun olmayacağı sonucuna varılmakta ve ad vermeden fabrikanın kuruluş yeri olarak İzmir’in uygun olduğuna işaret edilmektedir. Kısa bir süre sonra 1844’de İzmir’de bir kâğıt fabrikanın kurulması için Düzoğlu Hoca Agop ve ortaklarına imtiyaz verilmiş ve anlaşıldığı kadarıyla İzmit için hazırlanan proje İzmir’de yaşama geçirilmiştir. Fabrikanın temeli 1844’de Halkapınar semtinde atılmıştır. Kasım 1846’da üretime geçen İzmir Kâğıt Fabrikası’na çeşitli imtiyaz ve ayrıcalıklar tanınmıştır. İzmir Kâğıt Fabrikası buhar makinesi ile çalışmakta ve bir tane Bryan Donkin kâğıt makinesi bulunmaktadır.”

ÜRETİMDE AKSAKLIKLAR OLUŞTU

Emre Dölen “Fabrikanın ürettiği kâğıtların başlıca alıcısı devlet olmuştur. Bir süre sonra İzmir Kâğıt Fabrikası’nın üretiminde bir takım aksaklıklar ortaya çıkmaya ve 1852’de kâğıt kalitesinin düşmesinden şikâyet edilmeye başlanmıştır. Üretilen kâğıdın kalitesinin sürekli olarak düşmesi üzerine 1855’de makinelerin yenilenmesi gerektiği anlaşılmıştır” şeklinde bilgiler verdi. Emre Dölen’in konuyla ilgili geniş sunumu 5 Nisan Pazar günü Welll Born Otel Piri Reis Salonu’nda saat 09.00-09.15 arasında gerçekleştirilecek.