Geçtiğimiz günlerde Gölcük Orman İşletme Müdürü Hamdi Kaptanoğlu ile beraber İstanbul’da bulunan ve de pek bilinmeyen, ancak çok önemli işlere imza atan bir kültür ve bilim hizmeti sunan, Zeytinburnu Tıbbi Bitkiler Bahçesi merkezini ziyarette bulunduk. 

Beklediğimden daha iyi bir merkez olduğunu görmeme sebep olan değerli çalışanlarıyla tanıştık. Çok mutlu olmuştum ve bize bir müze edasında tanıtım ve bilgilendirme sundular. Oldukça fazla bilgi ile dolmuştum ve doğru bildiğimiz yanlışlar konusunda, aromatik bitkilerin ve tıbbi bitkilerin dünyasına daldık. Böyle merkezlerin önemini ve eksikliğini farkettim. Çoğumuz hayat koşturmacasında pek de fark edemediğimiz başka bir aleme, bitkiler alemine daldım. Farkındalıklarım artmış ve bize sunulan ıhlamurlarımızı yudumlarken merkezin çalışmalarını uzmanlardan dinledik.

Nezaketle bize hediye edilen broşür ve kitaplarla dolu bir takdimden sonra, bize merkezde ürettikleri kefir mayası paylaşımında bulunuldu. Ürettikleri Kambu mantarı ve çayından konuştuk. Karşılıklı olarak kurumların çalışmalarına değinildi. Merkez’de satılan kitap ve bitkisel yağlardan alışverişimizi yaptık ve dönüş için huzurlu bir ayrılış yaşadık.

Biliyormusunuz? Ki 1 ml lik gerçek gül yağı 120 Tl olduğunu öğrendik. Eğer bu gül yağıysa bizim kullandıklarımız neydi? Gizli değerleri fark ettik. Biliyordum ancak bunu gözlemlemek insanın kafasında konunun önemi açısından anlamayı oturtuyor. Topraklarımız ve coğrafyamız çok zengin bu konularda da. Ancak eğitim, bilgi ve farkındalıkla bu değerler daha iyi işlenmeli diye düşündüm.

Size birazda bu Merkez'den bahsetmek isterim.

Zeytinburnu Tıbbi Bitkiler Bahçesi, Türkiye’nin ilk tıbbi bitki bahçesidir. 14 dönümlük alanda kurulmuş, 2005 yılında açılmış.

Zeytinburnu Belediyesi ile Merkezefendi Geleneksel Tıp Derneği'nin yürüttükleri proje şu hedefleri gözetmekte olduğunu öğrendim;

• Tıbbi bitkileri araştırmak, üretmek, tanıtmak 
• Bitki çeşitliliğinin korunup geliştirilmesine katkıda bulunmak
• Tıbbi bitkilerin etkin ve güvenli kullanımlarını teşvik etmek 
• Tıbbi bitkilerin kültür altına alınmasını özendirmek
• Eğitim programları için çalışma alanı ve materyal sağlamak
• Tıbbi floradan faydalanma konusundaki çalışmalara zemin oluşturmak

Bahçede 700'ü aşkın tıbbi bitki bulunmaktadır. Bitkilerin büyük bölümü etiketlidir. Bazı etiketlerdeki QR kod vasıtasıyla bitki hakkında geniş ve sesli bilgi almak mümkündür.Bahçede  bitki atıkları doğal gübre olarak değerlendirilmektedir. Sentetik gübre ve ilaçlara başvurulmamaktadır. Sulama için damlama ve yağmurlama yöntemleri kullanılmaktadır. 

Eğitim Araştırma Merkezi

Sağlık Araştırmaları Merkezi, yerel, geleneksel ve doğal sağlık mirası değerlendirmek; tıbbi girişimlerin etkilerini ortaya koymak; insan ve tabiatın dengesine duyarlı, erişilebilir ve adil sağlık çözümleri sunmak üzere disiplinlerarası araştırmalara öncülük etmeyi; ihtisas kütüphanesi, yayınları, seminerleri ve atölyeleri ile bir referans ve danışma merkezi olmayı hedeflemekte olduklkarını öğrendim.

Herbarium

Bitkiler çiçekli haldeyken toplanmakta, pres yapılarak kurutulmakta, kartonlara yapıştırılmakta, dondurucuda bekletilmekte, etiketlenmekte ve herbarium dolaplarında muhafaza edilmektedir.  Herbarium etiketinde bitkinin Latince ismi ve isimlendireni, familyası, toplandığı yer, toplandığı yerin enlem, boylam ve yüksekliği, toplandığı habitatın özelliği, toplandığı tarih, toplayan ve teşhis eden kişinin isimleri ve bitkinin herbarium numarası yazılıdır.

Seralar

Büyük serada dünyanın sıcak ve ılıman iklime sahip bölgelerinden gelen bitkilere en uygun şartları sağlamaktadır. Yanında küçük bir yetiştirme serası mevcuttur.

Laboratuar

Laboratuarımızda bitkilerin morfolojileri ve anatomileri incelenmekte, uçucu ve sabit yağ elde edilmekte, tentür, merhem, krem, parfüm, kolonya, sabun yapılmakta, Kamboçya mantarı ve kefir üretilmekte, bitki zararlılarına karşı bitki özleri hazırlanmaktadır.

Kurutma Odası

Uygun zamanlarda hasat edilen bitkileri, kurutma odasındaki raflara yerleştirilerek kurutulmakta, paketlenip birkaç gün dondurucuda bekletilmekte, etiketlenip drog dolaplarında muhafaza edilmektedir.

Güneş Saati - Tabiat Takvimi

Tabanında 52 haftalık tabiat takvimi, üzerinde güneş saati bulunan yapı orijinaldir.

Arka Bahçe

Bahçede köpek, kedi, tavşan, ördek, kaz, tavus kuşu, hindi, horoz, tavuk, kaplumbağa, arı, kuş ve böceklere ev sahipliği yapması, özellikle çocukların tabiatı bir bütün olarak görmelerini kolaylaştırmaktadır.

Geniş bir bitki ve tohum koleksiyonuna sahip merkez, herbarium ve drog koleksiyonuylada göz dolduruyor.

Sağlık Çevre Okulu [Seminerler, Atölyeler]

Merkezde, Fitoterapi, Aromaterapi, Aromaterapi 2, Tıbbi Bitkiler Kimyası, Nefes Çalışması, İlkyardım Masajı, Masajterapi, Tetik Nokta Masajı, Doğal Doğum, Yenidoğan ve Anne Bakımı, Osmanlı Tıbbında Bitkiler, Osmanlı Koruyucu Tıbbı, Tıbbi Osmanlıca gibi eğitimler verilirken; Doğal Bakım, Doğal Güzellik, Doğal ve Kişisel Bakım, Doğal Kozmetik, Fitokozmetik, Doğal Sabun, Dekoratif Sabun, Güzellik Otları, Doğal Parfüm, Doğal Tarifler, Kil ile Tedavi bakımları hakkında eğitimler de de çeşitli workshoplar düzenlenmektedir.

Ayrıca bitkilerle ilgili; Bitki Tanıma ve Yetiştirme, Ayın Tıbbi Bitkisi, Bitki Özünü Değerlendirme, Bahçe Düzenleme, Balkon Bahçeciliği, İçmekan Süs Bitkisi Bakıcılığı, Çim Bitkilerini Yetiştirme, Tohum Saklama, Gübreleme Teknikleri, Kompost, Doğal Yolla Bitki Koruma, Haşereden Doğal Korunma, Permakültür, Bitkilerle Çevre Temizliği, Mantarlar, Bergamot, Uçucu Yağ Bitkileri, Uçucu Yağ Taşı, Bitkisel Lifli Tekstil Bakımı, Etnobotaniğe Giriş, Etnobotanik, Flora ve Fauna Keşfi, Geri Dönüşüm eğitimleri;

Gıdalarla ilgili Arıcılık, Tıbbi Çaylar, Tıbbi Macunlar, Gerçek Ekmek, Doğal Reçel, Doğal Sirke, Doğal Turşu, Şerbet ve Hoşaflar, Buğday Çimi ve Şırası, Baharat Bitkileri, Hardaliye, Otlardan Soslar, Yenilebilir Çiçekler, Bitkisel Enerji İçecekleri eğitimleri ve workshopları verilirken;

Sanat alanında, Bitki Fotoğrafçılığı, Temel Bitki İlustrasyonu, İleri Bitki İlustrasyonu, Bonsai, Bitkilerle Tablolar, Terrarium, Doğal Boyama, Çiçek Açan Çantalar, Defter Yapımı, Ahşap Oyuncak, Origami, Renkbilim, Taş Boyama etkinlikleri yanında 3-7 yaş arası çocuklar için ve 8-12 yaş arası çocuklar için onlarca eğitim verilmektedir.

Anlayacağınız bu geniş yelpazeyi portfoyünde tutan merkez büyük başarılara imza atmaktadır.

Bu merkez Her yıl devamlılık arz eden, Merkezefendi Geleneksel Tıp Festivali ve Sağlık Tarihi ve Müzeciliği Sempozyumumlarıda düzenlenmektedir.

Alanlarında değerler içeren bir yayın arşivide oluşturmaya gayret eden merkez, Tıbbi Bitkiler, Tıp Klasikleri, Tıp Tarihi yayınları ve Sağlık Çevre Kültürü süreli yayını olan bir dergiye de sahiptir.

Merkezden satın alabileceğiniz ürünlerde mevcuttur. Fideler, bitki yağları, bal, kefir, hediyeliklerde satılmaktadır.

Anlayacağınız yazsam sayfalara sığmayacak bilgiler içeren bu Tıbbi Bitki Bilim Merkezi diyebileceğim yerde alanında uzman kişilerde çalışmaktadır.

En kısa sürede bu merkezi ziyaret edebilirsiniz. Sizide bilgilendirecek olan merkez, İstanbul’da nefes alabileceğiniz bir yer olarak hafızalarınıza kazınacak.

Zeytinburnu Belediyesi’nin en büyük katkıyı koyduğu bu bulunmaz mekan, Merkezefendi Geleneksel Tıp Derneği’nin yürütmesiyle daha çok güzel şeylere şahitlik edeceğe benziyor.

Sağlık Çevre Kültürü, Sağlık Çevre Okulu, Gönüllü Bahçıvanlık ve Zeytinburnu Organik Halk Pazarı oluşumlarıyla da fark yaratan bir belediye olmuş Zeytinburnu. Tebrik etmemek imkansız.

Teşekkürler Zeytinburnu…Belediye Başkanı Murat Aydın.

Teşekkürler Zeytinburnu Tıbbi Bitkiler Bahçesi… Kıymetli fedekar Ziraat Yüksek Mühendisi Merve Zengin Tınmaz, Uzman Biyolog Tuğçe Ağba, Bahçe Ziraat Teknikeri Mehmet Ali Altıokka, Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Teknikeri Mehmet Şirin Yalvaç.

Teşekkürler Merkez Efendi Geleneksel Tıp Derneği... Prof. Dr. Ali İhsan Taşçı.

Haber: Veysel Kavrayan